7. Kinh
Ðại Niệm Xứ (Mahāsatipaṭṭhānasutta) - Kinh Trường Bộ số 22
1. Tôi nghe như vậy. Một thời,
Thế Tôn ở xứ Kuru (Câu-lâu), tại Kammāssadhamma (Kiềm-ma-sắt-đàm) - đô thị của
xứ Kuru. Rồi Thế Tôn gọi các vị Tỷ-kheo: "Này các Tỷ-kheo." Các
Tỷ-kheo trả lời Thế Tôn: "Bạch Thế Tôn." Thế Tôn nói như sau:
- Này các Tỷ-kheo, đây là con đường độc nhất, đưa
đến thanh tịnh cho chúng sanh, vượt khỏi sầu bi, diệt trừ khổ ưu, thành tựu
chánh lý, chứng ngộ Niết-bàn. Ðó là Bốn niệm xứ.
Thế nào là bốn?
·
Này các Tỷ-kheo, ở đây vị Tỷ-kheo
sống quán
thân trên thân, nhiệt tâm, tỉnh giác, Chánh Niệm, để chế ngự tham ưu ở đời;
·
sống quán thọ trên các thọ, nhiệt tâm, tỉnh giác, Chánh Niệm, để
chế ngự tham ưu ở đời;
·
sống quán tâm trên tâm, nhiệt tâm, tỉnh giác, Chánh Niệm, để chế
ngự tham ưu ở đời;
·
sống quán pháp trên các pháp, nhiệt tâm, tỉnh giác, Chánh Niệm, để
chế ngự tham ưu ở đời.
(Quán thân)
2. Này các Tỷ-kheo,
thế nào là Tỷ-kheo sống quán
thân trên thân?
QT-1. Hơi thở
Này các Tỷ-kheo, ở đây Tỷ-kheo đi
đến khu rừng, đi đến gốc cây, hay đi đến ngôi nhà trống, ngồi kiết già, lưng
thẳng và an trú Chánh Niệm trước mặt.
·
Tỉnh giác, vị ấy
thở vô; tỉnh giác, vị ấy thở ra.
·
Thở vô dài, vị ấy tuệ tri: "Tôi thở
vô dài"; hay thở ra dài, vị ấy tuệ tri: "Tôi thở ra dài";
·
hay thở vô ngắn, vị ấy tuệ tri: "Tôi thở vô ngắn";
hay thở ra ngắn, vị ấy tuệ tri: "Tôi thở ra ngắn";
·
"Cảm giác toàn thân, tôi sẽ thở
vô", vị ấy tập; "Cảm giác toàn thân, tôi sẽ
thở ra", vị ấy tập;
·
"An tịnh thân hành, tôi sẽ thở
vô", vị ấy tập; "An tịnh thân hành, tôi sẽ
thở ra", vị ấy tập.
Này các Tỷ-kheo, như người thợ
quay hay học trò người thợ quay tuệ tri thiện xảo, khi quay dài, tuệ tri rằng:
"Tôi quay dài"; hay khi quay ngắn, tuệ tri rằng: "Tôi quay
ngắn". Cũng
vậy, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo thở vô dài, tuệ tri: "Tôi thở vô dài";
hay thở ra dài tuệ tri: "Tôi thở ra dài"; hay thở vô ngắn, tuệ tri:
"Tôi thở vô ngắn"; hay thở ra ngắn, tuệ tri: "Tôi thở ra
ngắn"; "Cảm giác toàn thân, tôi sẽ thở vô", vị ấy tập; "Cảm
giác toàn thân, tôi sẽ thở ra", vị ấy tập; "An tịnh thân hành, tôi sẽ
thở vô", vị ấy tập; "An tịnh thân hành, tôi sẽ thở ra", vị ấy
tập.
Như vậy, vị ấy sống,
· quán thân trên nội
thân,
·
hay sống quán thân
trên ngoại thân,
·
hay sống quán thân
trên cả nội thân, ngoại thân,
·
hay sống quán tánh sanh khởi trên thân,
·
hay sống quán tánh diệt tận trên thân,
·
hay sống quán tánh sanh diệt trên thân.
·
"Có thân đây", vị ấy sống an
trú Chánh Niệm như vậy, với hy vọng hướng đến Chánh Trí, Chánh Niệm.
·
Và vị ấy sống không nương tựa, không chấp trước
vật gì ở trên đời.
Này các Tỷ-kheo, như vậy Tỷ-kheo sống
quán thân trên thân.
QT-1. Đại oai nghi
3. Lại nữa, này các Tỷ-kheo,
·
Tỷ-kheo khi đi,
tuệ tri: "Tôi đi";
·
hay đứng,
tuệ tri: "Tôi đứng";
·
hay ngồi,
tuệ tri: "Tôi ngồi";
·
hay nằm, tuệ
tri: "Tôi nằm".
Thân thể được sử dụng như thế
nào, vị ấy biết thân như thế ấy.
Như vậy, vị ấy sống,
· quán thân trên nội
thân,
·
hay sống quán thân
trên ngoại thân,
·
hay sống quán thân
trên cả nội thân, ngoại thân,
·
hay sống quán tánh sanh khởi trên thân,
·
hay sống quán tánh diệt tận trên thân,
·
hay sống quán tánh sanh diệt trên thân.
·
"Có thân đây", vị ấy sống an
trú Chánh Niệm như vậy, với hy vọng hướng đến Chánh Trí, Chánh Niệm.
·
Và vị ấy sống không nương tựa, không chấp trước
vật gì ở trên đời.
Này các Tỷ-kheo, như vậy Tỷ-kheo sống
quán thân trên thân.
QT-3. Tiểu oai nghi
4. Lại nữa, này các Tỷ-kheo,
·
Tỷ-kheo khi bước
tới, bước lui, biết rõ việc mình đang làm;
·
khi ngó tới, ngó
lui, biết rõ việc mình đang làm; khi co tay, duỗi tay, biết rõ việc mình
đang làm;
·
khi mang áo
Saṅghāṭi (Tăng-già-lê), mang bát, mang y, biết rõ việc mình đang làm.
·
Khi ăn, uống,
nhai, nếm, biết rõ việc mình đang làm;
·
khi đi đại tiện,
tiểu tiện, biết rõ việc mình đang làm;
·
khi đi, đứng,
ngồi, nằm, biết rõ việc mình đang làm.
Như vậy, vị ấy sống,
· quán thân trên nội
thân,
·
hay sống quán thân
trên ngoại thân,
·
hay sống quán thân
trên cả nội thân, ngoại thân,
·
hay sống quán tánh sanh khởi trên thân,
·
hay sống quán tánh diệt tận trên thân,
·
hay sống quán tánh sanh diệt trên thân.
·
"Có thân đây", vị ấy sống an
trú Chánh Niệm như vậy, với hy vọng hướng đến Chánh Trí, Chánh Niệm.
·
Và vị ấy sống không nương tựa, không chấp trước
vật gì ở trên đời.
Này các Tỷ-kheo, như vậy Tỷ-kheo sống
quán thân trên thân.
QT-4. 32 thể bất tịnh
5. Lại nữa, này các Tỷ-kheo,
Tỷ-kheo quán sát thân này, dưới từ bàn chân trở lên, trên cho đến đảnh tóc, bao
bọc bởi da và chứa đầy những vật bất tịnh sai biệt: "Trong thân này, đây là: tóc, lông, móng,
răng, da, thịt, gân, xương, tủy, thận, tim, gan, hoành cách mô, lá lách, phổi,
ruột, màng ruột, bụng, phân, mật, đàm, mủ, máu, mồ hôi, mỡ, nước mắt, mỡ da, nước
miếng, nước mủ, chất nhờn ở khớp, nước tiểu và não trong đầu".
Này các Tỷ-kheo, cũng như một bao đồ, hai đầu trống đựng đầy các loại hột như gạo, lúa, đậu xanh, đậu
lớn, mè, gạo đã xay rồi. Một người có mắt, đổ các hột ấy ra và quan sát: "Ðây là hột gạo, đây là hột lúa, đây
là đậu xanh, đây là đậu đỏ, đây là mè, đây là hột lúa đã xay rồi."
Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, một Tỷ-kheo quán sát thân này dưới từ bàn chân trở
lên, trên cho đến đảnh tóc, bao bọc bởi da và chứa đầy những vật bất tịnh sai
biệt: "Trong thân
này, đây là: tóc, lông, móng, răng, da, thịt, gân, xương, tủy, thận, tim, gan,
hoành cách mô, lá lách, phổi, ruột, màng ruột, bụng, phân, mật, đàm, mủ, máu, mồ
hôi, mỡ, nước mắt, mỡ da, nước miếng, nước mủ, chất nhờn ở khớp, nước tiểu và
não trong đầu".
Như vậy, vị ấy sống,
· quán thân trên nội
thân,
·
hay sống quán thân
trên ngoại thân,
·
hay sống quán thân
trên cả nội thân, ngoại thân,
·
hay sống quán tánh sanh khởi trên thân,
·
hay sống quán tánh diệt tận trên thân,
·
hay sống quán tánh sanh diệt trên thân.
·
"Có thân đây", vị ấy sống an
trú Chánh Niệm như vậy, với hy vọng hướng đến Chánh Trí, Chánh Niệm.
·
Và vị ấy sống không nương tựa, không chấp trước
vật gì ở trên đời.
Này các Tỷ-kheo, như vậy Tỷ-kheo sống
quán thân trên thân.
QT-5. Sự sắp đặt các giới
6. Lại nữa, này các Tỷ-kheo,
Tỷ-kheo quán sát thân này về vị trí các giới và sự sắp đặt các giới: "Trong thân này
có địa đại, thủy đại, hỏa đại và phong đại."
Này các Tỷ-kheo, như một người đồ tể thiện xảo, hay
đệ tử của một người đồ tể giết một con bò, ngồi cắt chia từng thân phần tại ngã
tư đường. Cũng vậy này các
Tỷ-kheo, vị Tỷ-kheo quán sát thân nay về vị trí các giới và về sự sắp đặt các
giới: "Trong thân này có địa đại, thủy đại, hỏa đại và phong đại."
Như vậy, vị ấy sống,
· quán thân trên nội
thân,
·
hay sống quán thân
trên ngoại thân,
·
hay sống quán thân
trên cả nội thân, ngoại thân,
·
hay sống quán tánh sanh khởi trên thân,
·
hay sống quán tánh diệt tận trên thân,
·
hay sống quán tánh sanh diệt trên thân.
·
"Có thân đây", vị ấy sống an
trú Chánh Niệm như vậy, với hy vọng hướng đến Chánh Trí, Chánh Niệm.
·
Và vị ấy sống không nương tựa, không chấp trước
vật gì ở trên đời.
Này các Tỷ-kheo, như vậy Tỷ-kheo sống
quán thân trên thân.
QT-6. Xác chết
7. Lại nữa, này các Tỷ-kheo,
Tỷ-kheo khi thấy một thi thể quăng bỏ trong nghĩa địa một ngày,
hai ngày, ba ngày, thi thể ấy trương phồng lên, xanh đen lại, nát thối ra.
Tỷ-kheo quán thân ấy như sau: "Thân này tánh
chất là như vậy, bản tánh là như vậy, không vượt khỏi tánh chất ấy."
Như vậy, vị ấy sống,
· quán thân trên nội
thân,
·
hay sống quán thân
trên ngoại thân,
·
hay sống quán thân
trên cả nội thân, ngoại thân,
·
hay sống quán tánh sanh khởi trên thân,
·
hay sống quán tánh diệt tận trên thân,
·
hay sống quán tánh sanh diệt trên thân.
·
"Có thân đây", vị ấy sống an
trú Chánh Niệm như vậy, với hy vọng hướng đến Chánh Trí, Chánh Niệm.
·
Và vị ấy sống không nương tựa, không chấp trước
vật gì ở trên đời.
Này các Tỷ-kheo, như vậy Tỷ-kheo sống
quán thân trên thân.
8. Lại nữa, này các Tỷ-kheo,
Tỷ-kheo khi thấy một thi thể quăng bỏ trong nghĩa địa bị các
loài quạ ăn, hay bị các loài diều hâu ăn, hay bị các chim kên ăn, hay bị các
loài chó ăn, hay bị các loài giả can ăn, hay bị các loài côn trùng ăn. Tỷ-kheo quán thân ấy như sau: "Thân
này tánh chất là như vậy, bản tánh là như vậy, không vượt khỏi tánh chất
ấy."
Như vậy, vị ấy sống,
· quán thân trên nội
thân,
·
hay sống quán thân
trên ngoại thân,
·
hay sống quán thân
trên cả nội thân, ngoại thân,
·
hay sống quán tánh sanh khởi trên thân,
·
hay sống quán tánh diệt tận trên thân,
·
hay sống quán tánh sanh diệt trên thân.
·
"Có thân đây", vị ấy sống an
trú Chánh Niệm như vậy, với hy vọng hướng đến Chánh Trí, Chánh Niệm.
·
Và vị ấy sống không nương tựa, không chấp trước
vật gì ở trên đời.
Này các Tỷ-kheo, như vậy Tỷ-kheo sống
quán thân trên thân.
9. Này các Tỷ-kheo, lại nữa,
Tỷ-kheo khi thấy một thi thể bị quăng bỏ trong nghĩa địa, với
các xương còn liên kết với nhau, còn dính thịt và máu, còn được các đường gân
cột lại; với các xương còn liên kết với nhau, không còn dính thịt nhưng còn
dính máu, còn được các đường gân cột lại; với các xương còn liên kết với nhau,
không còn dính thịt và máu, còn được các đường gân cột lại; chỉ còn các xương
không dính lại với nhau, rải rác chỗ này, chỗ kia, ở đây là xương tay, ở đây là
xương chân, ở đây là xương ống, ở đây là xương bắp vế, ở đây là xương mông, ở
đây là xương sống, ở đây là xương đầu,... Tỷ-kheo quán thân ấy
như sau: "Thân này tánh chất là như vậy,
bản tánh là như vậy, không vượt khỏi tánh chất ấy".
Như vậy, vị ấy sống,
· quán thân trên nội
thân,
·
hay sống quán thân
trên ngoại thân,
·
hay sống quán thân
trên cả nội thân, ngoại thân,
·
hay sống quán tánh sanh khởi trên thân,
·
hay sống quán tánh diệt tận trên thân,
·
hay sống quán tánh sanh diệt trên thân.
·
"Có thân đây", vị ấy sống an
trú Chánh Niệm như vậy, với hy vọng hướng đến Chánh Trí, Chánh Niệm.
·
Và vị ấy sống không nương tựa, không chấp trước
vật gì ở trên đời.
Này các Tỷ-kheo, như vậy Tỷ-kheo sống
quán thân trên thân.
10. Lại nữa này các Tỷ-kheo,
Tỷ-kheo khi thấy một thi thể quăng bỏ
trong nghĩa địa, chỉ còn toàn xương trắng màu vỏ ốc...; chỉ còn một đống xương
lâu hơn một năm...; chỉ còn là xương thối trở thành bột. Tỷ-kheo
quán thân ấy như sau: "Thân này tánh
chất là như vậy, bản tánh là như vậy, không vượt khỏi tánh chất ấy."
Như vậy, vị ấy sống,
· quán thân trên nội
thân,
·
hay sống quán thân
trên ngoại thân,
·
hay sống quán thân
trên cả nội thân, ngoại thân,
·
hay sống quán tánh sanh khởi trên thân,
·
hay sống quán tánh diệt tận trên thân,
·
hay sống quán tánh sanh diệt trên thân.
·
"Có thân đây", vị ấy sống an
trú Chánh Niệm như vậy, với hy vọng hướng đến Chánh Trí, Chánh Niệm.
·
Và vị ấy sống không nương tựa, không chấp trước
vật gì ở trên đời.
Này các Tỷ-kheo, như vậy Tỷ-kheo sống
quán thân trên thân.
(Quán thọ)
11. Này các Tỷ-kheo, như thế nào Tỷ-kheo sống quán thọ trên các thọ?
Này các Tỷ-kheo, ở nơi đây
·
Tỷ-kheo khi cảm
giác lạc thọ, biết rằng: "Tôi cảm giác lạc thọ";
·
khi cảm giác khổ
thọ, biết rằng: "Tôi cảm giác khổ thọ";
·
khi cảm giác bất
khổ bất lạc thọ, biết rằng: "Tôi cảm giác bất khổ bất lạc thọ".
·
Hay khi cảm giác
lạc thọ thuộc vật chất biết rằng: "Tôi cảm giác lạc thọ thuộc vật
chất";
·
hay khi cảm giác
lạc thọ không thuộc vật chất, biết rằng: "Tôi cảm giác lạc thọ không thuộc
vật chất";
·
hay khi cảm giác
khổ thọ thuộc vật chất, biết rằng: "Tôi cảm giác khổ thọ thuộc vật
chất";
·
hay khi cảm giác
khổ thọ không thuộc vật chất, biết rằng: "Tôi cảm giác khổ thọ không thuộc
vật chất";
·
hay khi cảm giác
bất khổ bất lạc thọ thuộc vật chất, biết rằng: "Tôi cảm giác bất khổ bất
lạc thọ thuộc vật chất";
·
hay khi cảm giác
bất khổ bất lạc thọ không thuộc vật chất, biết rằng: "Tôi cảm giác bất khổ
bất lạc thọ không thuộc vật chất".
Như vậy, vị ấy sống,
·
quán thọ trên các nội thọ,
·
hay sống quán thọ
trên các ngoại thọ,
·
hay sống quán thọ
trên cả các nội thọ, ngoại thọ,
·
hay sống quán tánh sanh khởi trên các thọ,
·
hay sống quán tánh diệt tận trên các thọ,
·
hay sống quán tánh sanh diệt trên các thọ.
·
"Có thọ đây", vị ấy sống an
trú Chánh Niệm như vậy, với hy vọng hướng đến Chánh Trí, Chánh Niệm.
·
Và vị ấy sống không nương tựa, không chấp trước
một vật gì ở trên đời.
Này các Tỷ-kheo, như vậy Tỷ-kheo sống quán thọ trên
các thọ.
(Quán tâm)
12. Này các Tỷ-kheo, như thế nào Tỷ-kheo sống quán tâm trên tâm?
Này các Tỷ-kheo, ở đây vị
Tỷ-kheo:
1) "Với tâm có
tham, biết rằng tâm có tham";
2) hay "Với tâm không tham, biết rằng tâm không tham";
3) hay "Với tâm có sân, biết rằng tâm có sân";
4) hay "Với tâm không sân, biết rằng tâm không sân";
5) hay "Với tâm có si, biết rằng tâm có si";
6) hay "Với tâm không si, biết rằng tâm không si";
7) hay "Với tâm thâu nhiếp, biết rằng tâm được thâu nhiếp";
8) hay "Với tâm tán loạn, biết rằng tâm bị tán loạn";
9) hay "Với tâm quảng đại, biết rằng tâm được quảng đại";
10) hay
"Với tâm không quảng đại,
biết rằng tâm không được quảng đại";
11) hay "Với tâm hữu hạn, biết rằng tâm hữu hạn";
12) hay "Với tâm vô thượng, biết rằng tâm vô thượng";
13) hay "Với tâm có định, biết rằng tâm có định";
14) hay "Với tâm không định, biết rằng tâm không định";
15) hay "Với tâm giải thoát, biết rằng tâm có giải thoát";
16) hay "Với tâm không giải thoát, biết rằng tâm không có giải thoát".
Như vậy, vị ấy sống
·
quán tâm trên nội tâm,
·
hay sống quán tâm
trên ngoại tâm,
·
hay sống quán tâm
trên nội tâm, ngoại tâm,
·
hay sống quán tánh sanh khởi trên tâm,
·
hay sống quán tánh diệt tận trên tâm,
·
hay sống quán tánh sanh diệt trên tâm.
·
"Có tâm đây", vị ấy sống an
trú Chánh Niệm như vậy, với hy vọng hướng đến Chánh Trí, Chánh Niệm.
·
Và vị ấy sống không nương tựa, không chấp trước
một vật gì ở trên đời.
Này các Tỷ-kheo, như vậy vị Tỷ-kheo sống quán tâm trên tâm.
(Quán pháp)
13. Này các
Tỷ-kheo, thế nào là vị Tỷ-kheo sống quán pháp trên các pháp?
Này các Tỷ-kheo, ở đây Tỷ-kheo
sống quán pháp trên các pháp đối với năm triền cái.
Và này các Tỷ-kheo, thế nào là vị Tỷ-kheo sống quán pháp trên các pháp đối với
Năm Triền cái?
Này các Tỷ-kheo, ở đây Tỷ-kheo,
·
nội tâm có tham dục, tuệ tri: "Nội
tâm tôi có tham dục";
·
hay nội tâm không có tham dục, tuệ tri rằng:
"Nội tâm tôi không có tham dục".
·
Và với tham dục chưa sanh nay sanh
khởi, vị ấy tuệ tri như vậy.
·
Và với tham dục đã sanh, nay được
đoạn diệt, vị ấy tuệ tri như vậy.
·
Và với tham dục đã được đoạn diệt, tương
lai không sanh khởi nữa, vị ấy tuệ tri như vậy.
Hay nội tâm có sân hận, tuệ tri rằng: "Nội tâm tôi
có sân hận"; hay nội tâm không có sân hận, tuệ tri rằng: "Nội tâm tôi
không có sân hận." Và với sân hận chưa sanh nay sanh khởi, vị ấy tuệ tri
như vậy. Và với sân hận đã sanh nay được đoạn diệt, vị ấy tuệ tri như vậy. Và
với sân hận đã được đoạn diệt, tương lai không sanh khởi nữa, vị ấy tuệ tri như
vậy.
Hay nội tâm có hôn trầm thụy miên, tuệ tri rằng:
"Nội tâm tôi có hôn trầm thụy miên"; hay nội tâm không có hôn trầm
thụy miên, tuệ tri rằng: "Nội tâm tôi không có hôn trầm thụy miên".
Và với hôn trầm thụy miên chưa sanh nay sanh khởi, vị ấy tuệ tri như vậy. Và
với hôn trầm thụy miên đã sanh nay được đoạn diệt, vị ấy tuệ tri như vậy. Và
với hôn trầm thụy miên đã được đoạn diệt, tương lai không sanh khởi nữa, vị ấy
tuệ tri như vậy.
Hay nội tâm có trạo hối, tuệ tri rằng: "Nội tâm tôi
có trạo hối"; hay nội tâm không có trạo hối, tuệ tri rằng: "Nội tâm
tôi không có trạo hối". Và với trạo hối chưa sanh nay sanh khởi, vị ấy tuệ
tri như vậy. Và với trạo hối đã sanh nay được đoạn diệt, vị ấy tuệ tri như vậy.
Và với trạo hối đã được đoạn diệt, tương lai không sanh khởi nữa, vị ấy tuệ tri
như vậy.
Hay nội tâm có nghi, tuệ tri rằng: "Nội tâm tôi có
nghi"; hay nội tâm không có nghi, tuệ tri rằng: "Nội tâm tôi không có
nghi." Và với nghi chưa sanh nay sanh khởi, vị ấy tuệ tri như vậy. Và với
nghi đã sanh, nay được đoạn diệt, vị ấy tuệ tri như vậy, và với nghi đã được
đoạn diệt, tương lai không sanh khởi nữa, vị ấy tuệ tri như vậy.
Như vậy vị ấy sống
·
quán pháp trên các nội pháp,
·
hay sống quán pháp
trên các ngoại pháp,
·
hay sống quán pháp
trên cả các nội pháp, ngoại pháp,
·
hay sống quán tánh sanh khởi trên các pháp,
·
hay sống quán tánh diệt tận trên các pháp, hay sống
quán tánh sanh diệt trên các pháp.
·
"Có những pháp ở đây", vị ấy
sống an trú Chánh Niệm như vậy, với hy vọng hướng đến Chánh Trí, Chánh Niệm.
·
Và vị ấy sống không nương tựa, không chấp trước
một vật gì ở trên đời.
Này các Tỷ-kheo,
như vậy Tỷ-kheo sống quán pháp trên các pháp, đối với năm triền cái.
14. Lại nữa, này các Tỷ-kheo,
Tỷ-kheo sống quán pháp trên các pháp đối với Năm
Thủ Uẩn. Này các Tỷ-kheo, thế nào là Tỷ-kheo sống quán pháp
trên các pháp đối với Năm Thủ Uẩn?
Này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo suy tư:
·
"Ðây là sắc, đây là sắc sanh, đây là sắc diệt.
·
Ðây là thọ, đây là thọ sanh, đây là thọ diệt.
·
Ðây là tưởng, đây là tưởng sanh, đây là tưởng diệt.
·
Ðây là hành, đây là hành sanh, đây là hành diệt.
·
Ðây là thức, đây là thức sanh, đây là thức diệt".
Như vậy vị ấy sống
·
quán pháp trên các nội pháp,
·
hay sống quán pháp
trên các ngoại pháp,
·
hay sống quán pháp
trên cả các nội pháp, ngoại pháp,
·
hay sống quán tánh sanh khởi trên các pháp,
·
hay sống quán tánh diệt tận trên các pháp, hay sống
quán tánh sanh diệt trên các pháp.
·
"Có những pháp ở đây", vị ấy
sống an trú Chánh Niệm như vậy, với hy vọng hướng đến Chánh Trí, Chánh Niệm.
·
Và vị ấy sống không nương tựa, không chấp trước
một vật gì ở trên đời.
Này các Tỷ-kheo,
như vậy Tỷ-kheo sống quán pháp trên các pháp, đối với Năm Thủ Uẩn.
15. Lại nữa này các Tỷ-kheo,
Tỷ-kheo sống quán pháp trên các pháp đối với Sáu
Nội Ngoại xứ. Này các Tỷ-kheo, thế nào là Tỷ-kheo sống quán
pháp trên các pháp đối với Sáu Nội Ngoại xứ?
Này các Tỷ-kheo, ở đây Tỷ-kheo
·
tuệ tri con mắt và tuệ tri các sắc, do duyên hai pháp
này, kiết sử sanh khởi, vị ấy tuệ tri như vậy;
·
và với kiết sử chưa sanh nay sanh
khởi, vị ấy tuệ tri như vậy;
·
và với kiết sử đã sanh nay được đoạn
diệt, vị ấy tuệ tri như vậy;
·
và với kiết sử đã được đoạn diệt, tương
lai không sanh khởi nữa, vị ấy tuệ tri như vậy.
Này các Tỷ-kheo, ở đây Tỷ-kheo
·
tuệ tri tai và tuệ tri các tiếng...;
·
tuệ tri mũi và tuệ tri các hương...;
·
tuệ tri lưỡi và tuệ tri các vị...;
·
tuệ tri thân và tuệ tri các xúc...; và
·
tuệ tri ý và tuệ tri các pháp, do duyên hai pháp này,
kiết sử sanh khởi, vị ấy tuệ tri như vậy; và với kiết sử chưa sanh nay sanh
khởi, vị ấy tuệ tri như vậy; và với kiết sử đã sanh nay được đoạn diệt, vị ấy
tuệ tri như vậy; và với kiết sử đã được đoạn diệt, tương lai không sanh khởi
nữa, vị ấy tuệ tri như vậy.
Như vậy vị ấy sống
·
quán pháp trên các nội pháp,
·
hay sống quán pháp
trên các ngoại pháp,
·
hay sống quán pháp
trên cả các nội pháp, ngoại pháp,
·
hay sống quán tánh sanh khởi trên các pháp,
·
hay sống quán tánh diệt tận trên các pháp, hay sống
quán tánh sanh diệt trên các pháp.
·
"Có những pháp ở đây", vị ấy
sống an trú Chánh Niệm như vậy, với hy vọng hướng đến Chánh Trí, Chánh Niệm.
·
Và vị ấy sống không nương tựa, không chấp trước
một vật gì ở trên đời.
Này các Tỷ-kheo,
như vậy Tỷ-kheo sống quán pháp trên các pháp, đối với Sáu Nội Ngoại xứ.
16. Lại nữa, này các Tỷ-kheo,
Tỷ-kheo sống quán pháp trên các pháp đối với Bảy
Giác chi. Này các Tỷ-kheo, thế nào là Tỷ-kheo sống quán pháp
trên các pháp đối với Bảy Giác chi?
Này các Tỷ-kheo, ở đây Tỷ-kheo,
·
nội tâm có Niệm Giác chi, tuệ tri rằng:
"Nội tâm tôi có Niệm Giác chi",
·
hay nội tâm không có Niệm Giác chi, tuệ tri
rằng: "Nội tâm tôi không có Niệm Giác chi";
·
và với Niệm Giác chi chưa sanh nay sanh khởi,
vị ấy tuệ tri như vậy,
·
và với Niệm Giác chi đã sanh, nay được tu tập
viên thành, vị ấy tuệ tri như vậy.
Này các Tỷ-kheo, ở đây Tỷ-kheo,
nội tâm có Trạch pháp Giác chi...;
·
nội tâm có Tinh tấn Giác chi...;
·
nội tâm có Hỷ Giác chi...;
·
nội tâm có Khinh an Giác chi...;
·
nội tâm có Ðịnh Giác chi...;
·
nội tâm có Xả Giác chi, tuệ tri rằng:
"Nội tâm tôi có Xả Giác chi", hay nội tâm không có Xả Giác chi, tuệ
tri rằng: "Nội tâm tôi không có Xả Giác chi"; và với Xả Giác chi chưa
sanh nay sanh khởi, vị ấy tuệ tri như vậy, và với Xả Giác chi đã sanh nay được
tu tập viên thành, vị ấy tuệ tri như vậy.
Như vậy vị ấy sống
·
quán pháp trên các nội pháp,
·
hay sống quán pháp
trên các ngoại pháp,
·
hay sống quán pháp
trên cả các nội pháp, ngoại pháp,
·
hay sống quán tánh sanh khởi trên các pháp,
·
hay sống quán tánh diệt tận trên các pháp, hay sống
quán tánh sanh diệt trên các pháp.
·
"Có những pháp ở đây", vị ấy
sống an trú Chánh Niệm như vậy, với hy vọng hướng đến Chánh Trí, Chánh Niệm.
·
Và vị ấy sống không nương tựa, không chấp trước
một vật gì ở trên đời.
Này các Tỷ-kheo,
như vậy Tỷ-kheo sống quán pháp trên các pháp, đối với Bảy Giác chi.
17. Lại nữa này các Tỷ-kheo, vị
ấy sống quán pháp trên các pháp đối với Bốn Sự Thật.
Này các Tỷ-kheo, thế nào là Tỷ-kheo sống quán pháp trên các pháp đối với Bốn Sự
Thật?
Này các Tỷ-kheo, ở đây Tỷ-kheo
như thật tuệ tri: "Ðây là khổ"; như thật tuệ tri: "Ðây là khổ tập"; như thật
tuệ tri: "Ðây là khổ diệt";
như thật tuệ tri: "Ðây là con đường
đưa đến khổ diệt".
18. Và này các Tỷ-kheo, thế nào Khổ Thánh đế?
Sanh là khổ, già
là khổ, chết là khổ, sầu, bi, khổ, ưu, não là khổ, cầu không được là khổ, tóm lại Năm Thủ Uẩn là khổ.
Này các Tỷ-kheo thế nào là sanh?
Mỗi mỗi hạng chúng sanh trong
từng giới loại, sự xuất sản, xuất sanh, xuất thành, tái sanh của họ, sự xuất
hiện các uẩn, sự hoạch đắc các căn. Này các Tỷ-kheo, như vậy gọi là sanh.
Này các Tỷ-kheo, thế nào là già?
Mỗi mỗi hạng chúng sanh trong
từng giới hạn, sự niên lão, sự hủy hoại, trạng thái rụng răng, trạng thái tóc
bạc, da nhăn, tuổi thọ rút ngắn, các căn hủy hoại. Này các Tỷ-kheo, như vậy là
già.
Này các Tỷ-kheo, thế nào là chết?
Mỗi mỗi hạng chúng sanh trong
từng giới loại, sự tạ thế, sự từ trần, thân hoại, sự diệt vong, sự chết, sự tử
vong, thời đã đến, các uẩn đã tận diệt, sự vất bỏ tử thi. Này các Tỷ-kheo, như
vậy gọi là chết.
Này các Tỷ-kheo, thế nào gọi là sầu?
Này các Tỷ-kheo, với những ai gặp
phải tai nạn này hay tai nạn khác, với những ai cảm thọ sự đau khổ này hay sự
đau khổ khác, sự sầu, sự sầu lo, sự sầu muộn, nội sầu, mọi khổ sầu của người
ấy. Này các Tỷ-kheo, như vậy gọi là sầu.
Này các Tỷ-kheo, thế nào là bi?
Này các Tỷ-kheo, với những ai gặp
phải tai nạn này hay tai nạn khác, với những ai cảm thọ sự đau khổ này hay sự
đau khổ khác, sự bi ai, sự bi thảm, sự than van, sự than khóc, sự bi thán, sự
bi thống của người ấy. Này các Tỷ-kheo, như vậy gọi là bi.
Này các Tỷ-kheo, thế nào là khổ?
Này các Tỷ-kheo, sự đau khổ về
thân, sự không sảng khoái về thân, sự đau khổ do thân cảm thọ, sự không sảng
khoái do thân cảm thọ. Này các Tỷ-kheo, như vậy gọi là khổ.
Này các Tỷ-kheo, thế
nào là ưu?
Này các Tỷ-kheo, sự đau khổ về
tâm, sự không sảng khoái về tâm, sự đau khổ do tâm cảm thọ, sự không sảng khoái
do tâm cảm thọ. Này các Tỷ-kheo, như vậy gọi là ưu.
Này các Tỷ-kheo, thế nào là não?
Này các Tỷ-kheo, với những ai gặp
tai nạn này hay tai nạn khác, với những ai cảm thọ sự đau khổ này hay sự đau
khổ khác, sự ảo não, sự bi não, sự thất vọng, sự tuyệt vọng của người ấy. Này
các Tỷ-kheo, như vậy gọi là não.
Này các Tỷ-kheo, thế nào là cầu bất đắc khổ?
Này các Tỷ-kheo, chúng sanh bị
sanh chi phối, khởi sự mong cầu: "Mong rằng ta khỏi bị sanh chi phối, mong rằng ta
khỏi phải đi thác sanh", lời cầu mong ấy không được thành tựu,
như vậy gọi là cầu bất đắc khổ! Này các Tỷ-kheo, chúng sanh bị già chi phối...;
chúng sanh bị bệnh chi phối...; chúng sanh bị chết chi phối.., chúng sanh bị
sầu, bi, khổ, ưu, não chi phối, khởi sự mong cầu: "Mong rằng ta khỏi bị sầu, bi, khổ,
ưu, não chi phối! Mong rằng ta khỏi đương chịu sầu, bi, khổ, ưu, não",
lời mong cầu ấy không được thành tựu, như vậy là cầu bất đắc khổ.
Này các Tỷ-kheo, như thế nào là tóm lại, Năm Thủ Uẩn là khổ?
Như Sắc thủ uẩn, Thọ thủ uẩn, Tưởng
thủ uẩn, Hành thủ uẩn, Thức thủ uẩn. Này các Tỷ-kheo, như vậy tóm lại Năm Thủ
Uẩn là khổ.
19. Này các Tỷ-kheo,
thế nào là Khổ tập Thánh đế?
Sự tham ái đưa đến tái sanh, câu hữu với hỷ và tham, tìm cầu hỷ lạc chỗ
này chỗ kia. Như dục ái, hữu ái, phi
hữu ái.
Này các Tỷ-kheo, sự tham ái này khi sanh khởi thì sanh khởi ở đâu, khi an trú thì an trú ở đâu? Ở đời, sắc gì thân ái, sắc gì khả
ái?
Ở đời con mắt
là sắc thân ái, là sắc khả ái. Sự tham ái này khi sanh khởi thì sanh khởi ở
đấy, khi an trú thì an trú ở đấy. Ở đời đôi tai...;
ở đời cái mũi...; ở đời cái lưỡi...; ở đời thân này...;
ở đời ý này là sắc thân ái, là
sắc khả ái. Sự tham ái này khi sanh khởi thì sanh khởi ở đấy, khi an trú thì an
trú ở đấy.
Ở đời các
sắc...; ở đời các tiếng...;
ở đời các hương...; ở đời các vị...; ở đời các
cảm xúc...; ở đời các pháp là sắc thân ái, là sắc khả ái. Sự
tham ái này khi sanh khởi thì sanh khởi ở đấy, khi an trú thì an trú ở đấy.
Ở đời nhãn
thức...; ở đời nhĩ thức...;
ở đời tỷ thức...; ở đời thiệt thức...; ở đời thân
thức...; ở đời ý thức
là sắc thân ái, là sắc khả ái. Sự tham ái này khi sanh khởi thì sanh khởi ở
đấy, khi an trú thì an trú ở đấy.
Ở đời nhãn
xúc...; ở đời nhĩ xúc...;
ở đời tỷ xúc...; ở đời thiệt xúc...; ở đời thân
xúc...; ở đời ý xúc
là sắc thân ái, là sắc khả ái. Sự tham ái này khi sanh khởi thì sanh khởi ở
đấy, khi an trú thì an trú ở đấy.
Ở đời nhãn
xúc sở sanh thọ...; ở đời nhĩ xúc sở sanh thọ...; ở đời tỷ
xúc sở sanh thọ...; ở đời thiệt xúc sở thanh thọ...; ở đời thân xúc sở sanh
thọ...; ở đời ý xúc sở sanh thọ là sắc thân ái, là sắc khả ái. Sự tham ái này
khi sanh khởi thì sanh khởi ở đấy, khi an trú thì an trú ở đấy.
Ở đời sắc
tưởng...; ở đời thanh tưởng...; ở đời hương tưởng...; ở đời
vị tưởng...; ở đời xúc tưởng...; ở đời pháp tưởng là sắc thân ái, là sắc khả
ái. Sự tham ái này khi sanh khởi thì sanh khởi ở đấy, khi an trú thì an trú ở
đấy.
Ở đời sắc tư...;
ở đời thanh tư...; ở đời hương tư...; ở đời vị tư...; ở đời xúc tư...; ở đời
pháp tư là sắc thân ái, là sắc khả ái. Sự tham ái này khi sanh khởi thì sanh
khởi ở đấy, khi an trú thì an trú ở đấy.
Ở đời sắc ái...;
ở đời thanh ái...; ở đời hương ái...; ở đời vị ái...; ở đời xúc ái...; ở đời
pháp ái là sắc thân ái, là sắc khả ái. Sự tham ái này khi sanh khởi thì sanh
khởi ở đấy, khi an trú thì an trú ở đây.
Ở đời sắc
tầm...; ở đời thanh tầm...; ở đời hương tầm...; ở đời vị
tầm...; ở đời xúc tầm...; ở đời pháp tầm là sắc thân ái, là sắc khả ái. Sự tham
ái này khi sanh khởi thì sanh khởi ở đấy, khi an trú thì an trú ở đấy.
Ở đời sắc tứ...;
ở đời thanh tứ...; ở đời hương tứ...; ở đời vị tứ...; ở đời xúc tứ...; ở đời
pháp tứ là sắc thân ái, là sắc khả ái. Sự tham ái này khi sanh khởi thì sanh
khởi ở đấy, khi an trú thì an trú ở đấy. Này các Tỷ-kheo, như vậy gọi là Khổ tập Thánh đế.
20. Này các Tỷ-kheo, và thế nào là Khổ diệt Thánh đế?
Sự diệt tận
không còn luyến tiếc tham ái ấy, sự xả ly, sự buông xả, sự giải thoát, sự vô
nhiễm (khỏi tham ái ấy).
Này các Tỷ-kheo, sự tham ái này khi xả ly thì xả ly ở đâu, khi diệt trừ thì diệt trừ ở đâu?
Ở đời các
sắc gì thân ái, các sắc gì khả ái, sự tham ái này khi xả ly thì
xả ly ở đấy, khi diệt trừ thì diệt trừ ở đấy.
Ở đời sắc gì thân ái,
sắc gì khả ái?
Ở đời con
mắt là sắc thân ái, là sắc khả ái. Sự tham ái này khi xả ly thì
xả ly ở đấy, khi diệt trừ thì diệt trừ ở đấy. Ở đời lỗ tai...; ở đời mũi...; ở đời lưỡi...; ở đời
thân...; ở đời ý là sắc thân ái, là sắc khả ái. Sự tham ái này khi xả ly thì xả
ly ở đấy, khi diệt trừ thì diệt trừ ở đấy.
Ở đời các
sắc...; ở đời các tiếng...; ở đời các hương...; ở đời các
vị…; ở đời các xúc…; ở đời các pháp là sắc thân ái, là sắc khả ái. Sự tham ái
này khi xả ly thì xả ly ở đấy, khi diệt trừ thì diệt trừ ở đấy.
Ở đời nhãn
thức...; ở đời nhĩ thức...; ở đời tỷ thức...; ở đời thiệt
thức...; ở đời thân thức…; ở đời ý thức là sắc thân ái, là sắc khả ái. Sự tham
ái khi xả ly thì xả ly ở đấy, khi diệt trừ thì diệt trừ ở đấy.
Ở đời nhãn
xúc...; ở đời nhĩ xúc...; ở đời tỷ xúc...; ở đời thiệt
xúc...; ở đời thân xúc...; ở đời ý xúc là sắc thân ái, là sắc khả ái. Sự tham
ái này khi xả ly thì xả ly ở đấy, khi diệt trừ thì diệt trừ ở đấy.
Ở đời nhãn
xúc sở sanh thọ...; ở đời nhĩ xúc sở sanh thọ...; ở đời tỷ
xúc sở sanh thọ...; ở đời thiệt xúc sở sanh thọ...; ở đời thân xúc sở sanh
thọ…; ở đời ý xúc sở sanh thọ là sắc thân ái, là sắc khả ái. Sự tham ái này khi
xả ly thì xả ly ở đấy, khi diệt trừ thì diệt trừ ở đấy.
Ở đời sắc
tưởng...; ở đời thanh tưởng...; ở đời hương tưởng...; ở đời
vị tưởng...; ở đời xúc tưởng...; ở đời pháp tưởng là sắc thân ái, là sắc khả
ái. Sự tham ái này khi xả ly thì xả ly ở đấy, khi diệt trừ thì diệt trừ ở đấy.
Ở đời sắc tư...;
ở đời thanh tư...; ở đời hương tư...; ở đời vị tư...; ở đời xúc tư...; ở đời
pháp tư là sắc thân ái, là sắc khả ái. Sự tham ái này khi xả ly thì xả ly ở
đấy, khi diệt trừ thì diệt trừ ở đấy.
Ở đời sắc ái...;
ở đời thanh ái...; ở đời hương ái...; ở đời vị ái...; ở đời xúc ái...; ở đời
pháp ái là sắc thân ái, là sắc khả ái. Sự tham ái này khi xả ly thì xả ly ở
đấy, khi diệt trừ thì diệt trừ ở đấy.
Ở đời sắc
tầm...; ở đời thanh tầm...; ở đời hương tầm...; ở đời vị
tầm...; ở đời xúc tầm...; ở đời pháp tầm là sắc thân ái, là sắc khả ái. Sự tham
ái này khi xả ly thì xả ly ở đấy, khi diệt trừ thì diệt trừ ở đấy.
Ở đời sắc tứ...;
ở đời thanh tứ...; ở đời hương tứ...; ở đời vị tứ...; ở đời xúc tứ...; ở đời pháp
tứ là sắc thân ái, là sắc khả ái. Sự tham ái này khi xả ly thì xả ly ở đấy, khi
diệt trừ thì diệt trừ ở đấy.
Này các Tỷ-kheo, như vậy gọi là Khổ diệt Thánh đế.
21. Này các Tỷ-kheo,
thế nào là Khổ diệt đạo Thánh đế?
Ðó là bát chi Thánh đạo, tức là Chánh Tri kiến,
Chánh Tư duy, Chánh Ngữ, Chánh Nghiệp, Chánh Mạng, Chánh Tinh tấn, Chánh Niệm,
Chánh Định.
Này các Tỷ-kheo, thế nào là Chánh Tri kiến?
Này các Tỷ-kheo, tri kiến về Khổ, tri kiến về Khổ tập,
tri kiến về Khổ diệt, tri kiến về Khổ diệt đạo. Này các Tỷ-kheo, như vậy gọi là
Chánh Tri kiến.
Này các Tỷ-kheo, thế nào là Chánh Tư duy?
Tư duy về ly dục,
tư duy về vô sân, tư duy về bất hại. Này các Tỷ-kheo, như vậy gọi là Chánh
Tư duy.
Này các Tỷ-kheo thế nào là Chánh Ngữ?
Tự chế không nói láo, tự chế không nói hai lưỡi, tự
chế không ác khẩu, tự chế không nói lời phù phiếm. Này các Tỷ-kheo, như vậy gọi là
Chánh Ngữ.
Này các Tỷ-kheo, thế nào là Chánh Nghiệp?
Tự chế không sát sanh, tự chế không trộm cướp, tự
chế không tà dâm. Này các
Tỷ-kheo, như vậy gọi là Chánh Nghiệp.
Này các Tỷ-kheo, thế nào là Chánh Mạng?
Này các Tỷ-kheo, ở đây vị Thánh
đệ tử từ bỏ
tà mạng, sinh sống bằng Chánh Mạng. Này các Tỷ-kheo, như vậy gọi là
Chánh Mạng.
Này các Tỷ-kheo, và thế nào là Chánh Tinh tấn?
Này các Tỷ-kheo, ở đây Tỷ-kheo, đối với các
ác, bất thiện pháp chưa sanh, khởi lên ý muốn không cho sanh khởi, vị này
nỗ lực, tinh tấn, quyết tâm, trì chí.
Ðối với các ác, bất thiện
pháp đã sanh, khởi lên ý muốn trừ diệt,
vị này nỗ lực, tinh tấn, quyết tâm, trì chí.
Ðối với các thiện pháp chưa sanh, khởi lên ý muốn khiến cho sanh khởi, vị này nỗ lực,
tinh tấn, quyết tâm, trì chí.
Ðối với các thiện pháp đã sanh, khởi lên ý
muốn khiến cho an trú, không cho băng hoại, khiến cho tăng trưởng, phát triển,
viên mãn. Vị này nỗ lực, tinh tấn, quyết tâm, trì chí.
Này các Tỷ-kheo, như vậy gọi là Chánh Tinh tấn.
Này các Tỷ-kheo, thế nào là Chánh Niệm?
Này các Tỷ-kheo, ở đây vị Tỷ-kheo
sống quán thân
trên thân, nhiệt tâm, tỉnh giác, Chánh Niệm, để chế ngự tham ưu ở đời; sống
quán thọ trên các cảm thọ...; sống quán tâm trên tâm...; sống quán pháp trên
các pháp, tinh cần tỉnh giác, Chánh Niệm để chế ngự tham ưu ở đời.
Này các Tỷ-kheo, như vậy gọi là Chánh Niệm.
Này các Tỷ-kheo, thế nào là Chánh Định?
Này các Tỷ-kheo, ở đây Tỷ-kheo ly
dục, ly ác bất thiện pháp, chứng và trú Thiền thứ nhất, một trạng thái hỷ lạc
do ly dục sanh, với tầm, với tứ. Tỷ-kheo ấy diệt tầm, diệt tứ, chứng và trú
Thiền thứ hai, một trạng thái hỷ lạc do định sanh, không tầm, không tứ, nội
tĩnh nhất tâm. Tỷ-kheo ấy ly hỷ trú xả, Chánh Niệm, tỉnh giác, thân cảm sự lạc
thọ mà các bậc Thánh gọi là xả niệm lạc trú, chứng và trú Thiền thứ ba. Tỷ-kheo
ấy xả lạc, xả khổ, diệt hỷ ưu đã cảm thọ trước, chứng và trú Thiền thứ tư,
không khổ, không lạc, xả niệm thanh tịnh. Này các Tỷ-kheo, như vậy gọi là Chánh
Định.
Này các Tỷ-kheo, như
vậy gọi là Khổ diệt đạo thánh đế.
Như vậy vị ấy sống
·
quán pháp trên các nội pháp,
·
hay sống quán pháp
trên các ngoại pháp,
·
hay sống quán pháp
trên cả các nội pháp, ngoại pháp,
·
hay sống quán tánh sanh khởi trên các pháp,
·
hay sống quán tánh diệt tận trên các pháp, hay sống
quán tánh sanh diệt trên các pháp.
·
"Có những pháp ở đây", vị ấy
sống an trú Chánh Niệm như vậy, với hy vọng hướng đến Chánh Trí, Chánh Niệm.
·
Và vị ấy sống không nương tựa, không chấp trước
một vật gì ở trên đời.
Này các Tỷ-kheo, như vậy Tỷ-kheo sống quán pháp
trên các pháp, đối với Bốn Thánh đế.
22. Này các Tỷ-kheo, vị nào tu tập Bốn Niệm xứ này
như vậy trong bảy năm, vị ấy
có thể chứng một trong hai quả sau đây: Một là chứng Chánh Trí ngay trong hiện
tại, hai là nếu còn hữu dư y, thì chứng quả Bất hoàn. Này các Tỷ-kheo, không cần gì đến
bảy năm, vị nào tu tập Bốn Niệm xứ này như vậy trong sáu năm...; trong năm năm...; trong bốn
năm...; trong ba năm...; trong hai năm...; trong một năm, vị ấy có
thể chứng một trong hai quả sau đây: Một là chứng Chánh Trí ngay trong hiện
tại, hai là nếu còn hữu dư y, thì chứng quả Bất hoàn.
Này các Tỷ-kheo, không cần gì đến
một năm, một vị nào tu tập Bốn Niệm xứ này trong bảy
tháng, vị ấy có thể chứng một trong hai quả sau đây: Một là
chứng Chánh Trí ngay trong hiện tại, hai là nếu còn hữu dư y, thì chứng quả Bất
hoàn. Này các Tỷ-kheo, không cần gì bảy tháng, một vị nào tu tập Bốn Niệm xứ
này trong sáu
tháng...; trong năm tháng...; trong bốn tháng...; trong ba tháng...; trong hai
tháng...; trong một tháng...; trong nửa tháng...; vị ấy có thể chứng
một trong hai quả sau đây: Một là chứng Chánh Trí ngay trong hiện tại, hai là
nếu còn hữu dư y, thì chứng quả Bất hoàn.
Này các Tỷ-kheo, không cần gì nửa
tháng, một vị nào tu tập Bốn Niệm xứ này trong bảy
ngày, vị ấy có thể chứng một trong hai quả sau đây: Một là
chứng Chánh Trí ngay trong hiện tại, hai là nếu còn hữu dư y, thì chứng quả Bất
hoàn.
Này các Tỷ-kheo, đây là con đường độc nhất đưa đến
sự thanh tịnh cho chúng sanh, vượt khỏi sầu, bi, diệt trừ khổ, ưu, thành tựu
Chánh lý, chứng ngộ Niết-bàn. Ðó là Bốn Niệm xứ.
Thế Tôn thuyết pháp đã xong. Các
Tỷ-kheo ấy hoan hỷ tín thọ lời Thế Tôn dạy.
