2.8. Trích Kinh Các Vấn Đề Được Nói Đến, (Kinh Đàm Luận) Kathāvatthusuttaṃ, KTC-3 Pháp

2.8. Trích Kinh Các Vấn Đề Được Nói Đến, (Kinh Đàm Luận) Kathāvatthusuttaṃ, KTC-3 Pháp

Nói chuyện với hiềm thù,
Thiên chấp và kiêu mạn,
Nghịch lại đức bậc Thánh,
Bới móc lỗi lầm nhau.

Thích nghe nói xấu người,
Người lầm, người bối rối,
Người bị thua, bị hại,
Bậc Thánh không làm vậy.

Nếu muốn cùng luận đàm,
Bậc hiền biết thời gian,
Câu chuyện của bậc Thánh,
Liên hệ pháp, pháp nghĩa.

Người có trí nói chuyện,
Không hiềm thù kiêu mạn,
Với tâm không chấp trước,
Không hiềm hận độc đoán.

Không để tâm lơ đãng,
Nói lên với chánh trí,
Hoan hỷ lời khéo nói,
Không vui lời vụng về.

Không học cách chỉ trích,
Không chụp sơ hở người,
Không nhiếc mắng, đánh đập,
Không nói lời vu vơ.

Lời nói của bậc Thánh,
Vừa dạy, vừa hoan hỷ,
Như vầy bậc Thánh nói,
Như vầy bậc Thánh đàm (luận),
Bậc trí biết rõ vậy,
Nói lời thật khiêm tốn.

2.7. Kinh Sân Hận Tám Kệ, Tiểu Bộ-Kinh Tập

2.7.  Kinh Sân Hận Tám Kệ, Tiểu Bộ-Kinh Tập

785. Thật có một số người
Nói lên với ác ý,
Và thật cũng có người,
Nói lên ý chân thật,
Dầu có lời nói gì,
Ẩn sĩ không liên hệ,
Do vậy bậc Mâu-ni,
Không chỗ nào hoang vu.

786. Người ước muốn dắt dẫn,
Thiên trú điều sở thích,
Làm sao từ bỏ được,
Ðiều tà kiến của mình,
Khi tự mình tác thành,
Quan điểm riêng của mình,
Như điều họ được biết,
Hãy để nó nói vậy.

787. Người không có ai hỏi,
Lại nói cho người khác,
Biết đến những giới cấm,
Của tự cá nhân mình,
Bậc thiện xảo nói rằng,
Như vậy không Thánh Pháp,
Nếu ai tự nói lên,
Lời tán thán tự ngã.

788. Vị Tỷ-kheo an tịnh,
Sống hết sức tịch tịnh,
Khi tán thán giới đức,
Không nói "Tôi là vậy",
Bậc thiện xảo nói rằng,
Như vậy là Thánh Pháp,
Với vị ấy đề cao,
Ở đời, không khởi lên.

789. Với những ai, các Pháp,
Ðược sửa soạn, tác thành,
Ðược đặt ra phía trước,
Không phải không tranh luận,
Khi đã thấy lợi ích,
Trên tự thân của mình,
Y đấy, duyên dao động,
Ðạt được sự tịch tịnh.

790. Ðối với các thiên kiến,
Không dễ gì vượt qua,
Thẩm sát các Pháp xong,
Mới tác thành chấp trước,
Do vậy là con người,
Ðối với trú xứ ấy,
Có khi quyết từ bỏ,
Có khi chấp nhận Pháp.

791. Vị tẩy sạch, loại bỏ,
Không tìm được ở đời,
Các kiến được sửa soạn,
Ðối với hữu, phi hữu,
Bỏ man trá, kiêu mạn,
Vị tẩy sạch, loại bỏ,
Vị ấy đi với gì,
Vị ấy không chấp thủ.

792. Với ai có chấp thủ,
Bị chỉ trích trong Pháp,
Với ai không chấp thủ,
Lấy gì có thể nói?
Chính đối với vị ấy,
Ngã, phi ngã đều không,
Vị ấy đã tẩy sạch,
Mọi tà kiến ở đời.

2.6. Kinh Con Đường Mau Chóng, Tiểu Bộ-Kinh Tập

2.6. Kinh Con Đường Mau Chóng, Tiểu Bộ-Kinh Tập (Sn IV, 14)

Người hỏi:

919. Con hỏi bậc Ðại tiên,
Bậc bà con mặt trời,
Con đường đến viễn ly,
Con đường đến an tịnh,
Tỷ-kheo sau khi thấy,
Làm thế nào mát lạnh,
Không có sự chấp thủ,
Một vật gì ở đời?

Thế Tôn:

920. Thế Tôn đáp như sau:
Hãy chặt đứt hoàn toàn,
Gốc rễ các hý luận,
Mọi tư tưởng "tôi là ",
Tất cả phải chấm dứt,
Phàm có nội ái nào,
Sau khi nhiếp phục chúng,
Thường chánh niệm học tập.

921. Phàm có loại Pháp gì,
Ðược thắng tri hoàn toàn,
Hoặc thuộc về nội Pháp,
Hay thuộc về ngoại Pháp,
Chớ có làm kiên trì,
Bất cứ một Pháp nào,
Trạng thái ấy không gọi,
Sự mát lạnh của tịnh.

922. Chớ có nghĩ như sau:
Cái kia là tốt hơn,
Ðây là hạ liệt hơn,
Hay đây là ngang bằng,
Do phải bị xúc chạm,
Với các sắc sai biệt,
Hãy chớ để tự mình,
An trú trên vọng tưởng.

923. Hãy giữ được an tịnh,
Về phía tự nội tâm,
Tỷ-kheo không cầu tìm,
An tịnh từ chỗ khác,
Với người được an tịnh,
Từ phía tự nội tâm,
Ðã không có tự ngã,
Từ đâu có vô ngã?

924. Như chính giữa trung ương,
Của biển cả đại dương,
Sóng biển không có sanh,
Biển hoàn toàn đứng lặng,
Cũng vậy, này Tỷ-kheo,
Hãy đứng lặng, không động,
Không có sự bồng bột,
Náo nức ở giữa đời.

Người hỏi:

925. Vị có mắt rộng mở,
Ðã tuyên bố rõ ràng,
Pháp có thể chế ngự,
Mọi nguy hiểm khó khăn,
Bậc Hiền-thiện, mong Ngài,
Tuyên bố rõ con đường,
Hay về biệt giải thoát,
Hoặc về Pháp Thiền-định?

Thế Tôn:

926. Chớ có những con mắt,
Ðầy dẫy những tham đắm,
Hãy chận đứng lỗ tai,
Nghe câu chuyện của làng,
Lại chớ nên đắm say,
Các mùi vị ngon lành,
Chớ xem là của ta,
Mọi sự vật ở đời!

927. Trong khi được cảm giác,
Với các loại cảm xúc,
Tỷ-kheo không than van,
Bất cứ một điều gì,
Vị ấy không cầu mong,
Dầu lại sanh hữu nào,
Và không có run sợ,
Rơi vào các kinh hoàng.

928. Các đồ ăn thâu được,
Cùng với các đồ uống,
Các món ăn nhai được,
Các đồ vải mặc được,
Chớ có cất chứa chúng,
Những đồ vật nhận được,
Chớ có quá lo âu,
Nếu không thâu được chúng.

929. Hãy tu tập Thiền-định,
Chớ làm kẻ lang thang,
Chớ ưa thích trạo cử,
Ðừng rơi vào phóng dật,
Ðối với các chỗ ngồi,
Cùng với các chỗ nằm,
Tỷ-kheo hãy an trú,
Những chỗ không tiếng động.

930. Ngủ nghỉ có chừng mực,
Chớ có ngủ quá nhiều,
Hãy luôn luôn tỉnh thức,
Nỗ lực và nhiệt tâm,
Hãy từ bỏ biếng nhác,
Man trá, cười, chơi đùa,
Hãy từ bỏ dâm dục,
Bỏ ưa thích trang điểm.

931. Chớ có dùng bùa chú,
Atharva Veda (Āthabbaṇa),
Chớ tổ chức đoán mộng,
Coi tướng và xem sao,
Mong rằng đệ tử Ta,
Không đoán tiếng thú kêu,
Không chữa bệnh không sanh,
Không hành nghề lang băm.

932. Tỷ-kheo không run sợ,
Khi bị người chỉ trích,
Cũng không có cống cao,
Khi được khen, tán thán,
Hãy từ bỏ tham ái,
Cùng với tánh xan tham,
Kể luôn cả phẫn nộ,
Cùng với nói hai lưỡi.

933. Tỷ-kheo không an trú,
Trong nghề nghiệp bán buôn,
Lại không có chỉ trích,
Bất cứ tại chỗ nào,
Khi ở tại thôn làng,
Không tức giận một ai,
Chớ có vì lợi dưỡng,
Nói chuyện với quần chúng.

934. Tỷ-kheo không nên nói,
Khoa trương quá mức độ,
Và cũng không nói lời,
Có dụng ý lợi dưỡng,
Chớ có học tập theo,
Lối sỗ sàng, trâng tráo,
Chớ có thốt ra lời,
Khiêu khích xung đột ai.

935. Chớ có bị dắt dẫn,
Rơi vào lời nói láo,
Không cố ý làm nên,
Ðiều man trá, giả dối,
Chớ có khinh người khác,
Về vấn đề sinh mạng,
Về vấn đề trí tuệ,
Và vấn đề giới hạnh.

936. Sau khi phẫn uất nghe,
Nhiều ngôn từ lời lẽ,
Của các vị Sa-môn,
Hay những kẻ phàm phu,
Chớ có phản ứng họ,
Với những lời thô ác,
Bậc hiền lành an tịnh,
Không phản pháo một ai.

937. Sau khi rõ biết được,
Pháp này là như vậy,
Tỷ-kheo hãy học tập,
Sáng suốt và chánh niệm,
Rõ biết sự mát lạnh,
Ðược gọi: "bậc an tịnh",
Chớ có sống phóng dật,
Trong lời dạy Cù-đàm.

938. Bậc đã được chiến thắng,
Không ai chiến thắng nổi,
Tự mình thấy được Pháp,
Không nghe theo tin đồn,
Do vậy, hãy học tập,
Luôn luôn không phóng dật,
Với tâm tư cung kính,
Lời dạy đức Thế Tôn,
Thế Tôn nói như vậy.

2.5. Kinh Thế Nào Là Giới, Tiểu Bộ-Kinh Tập

2.5.    Kinh Thế Nào Là Giới, Tiểu Bộ-Kinh Tập (Sn II, 9)

324. Thế nào là giới đức?
Thế nào là chánh hạnh?
Cần phải làm tăng trưởng,
Thân, khẩu, ý, nghiệp nào?
Ðể người chánh nhập cuộc,
Ðạt được đích tối thượng?

325. Kính lễ bậc trưởng thượng,
Không ganh tị một ai,
Cần phải biết thời gian,
Ðể yết kiến Ðạo sư,
Biết được đúng thời khắc,
Thuyết Pháp bắt đầu giảng,
Hãy cẩn thận lắng nghe,
Lời giảng được khéo nói.

326. Hãy đi đến đúng thời,
Trước mặt vị Ðạo Sư,
Từ bỏ tánh cứng đầu,
Với thái độ khiêm tốn,
Hãy nhớ nghĩ, ức niệm,
Hãy chơn chánh hành trì,
Mục đích và Chánh Pháp,
Chế ngự và Phạm-hạnh.

327. Vui thích trong Chánh Pháp,
Hoan hỷ trong Chánh Pháp,
An trú trên Chánh Pháp,
Biết phân tích Chánh Pháp,
Sở hành không làm gì,
Có lời uế nhiễm Pháp,
Chịu hướng dẫn, lãnh đạo,
Lời trung thực khéo nói.

328. Bỏ cười đùa, lắm miệng,
Khóc than và sân hận,
Làm những điều man trá,
Lừa đảo, tham, kiêu mạn,
Bồng bột và bạo ngôn,
Cứng rắn và đam mê,
Sống từ bỏ tất cả,
Ly say đắm, kiên trì.

329. Thức tri được cốt lõi,
Những lời được khéo nói,
Ðươc nghe, khéo thức tri,
Cốt lõi của Thiền-định,
Với con người hấp tấp,
Lại phóng dật, buông lung,
Trí tuệ, đều được nghe,
Không có thể tăng trưởng.

330. Ai vui thích Chánh Pháp,
Do bậc Thánh tuyên thuyết,
Họ trở thành vô thượng,
Về lời, ý và nghiệp,
Họ an tịnh, nhu hòa,
An trú trên Thiền-định,
Chứng đạt được cốt lõi,
Pháp được nghe, trí tuệ.

2.4. Kinh Từ Bi, Tiểu Bộ-Kinh Tập

2.4.  Kinh Từ Bi, Tiểu Bộ-Kinh Tập (Sn I, 8)[1]

143. Vị thiện xảo mục đích,
Cần phải làm như sau:
Sau khi hiểu thông suốt,
Con đường an tịnh ấy,
Có khả năng, trực tánh,
Thật sự, khéo chân trực,
Dễ nói và nhu hòa,
Không có gì cao mạn.

144. Sống cảm thấy vừa đủ,
Nuôi sống thật dễ dàng,
Ít có sự rộn ràng,
Sống đạm bạc giản dị,
Các căn được tịnh lạc,
Khôn ngoan và thận trọng,
Không xông xáo gia đình,
Không tham ái, tham vọng.

145. Các sở hành của mình,
Không nhỏ nhen vụn vặt,
Khiến người khác có trí,
Có thể sanh chỉ trích,
Mong mọi loài chúng sanh,
Ðược an lạc, an ổn,
Mong họ chứng đạt được,
Hạnh phúc và an lạc.

146. Mong tất cả những ai,
Hữu tình có mạng sống,
Kẻ yếu hay kẻ mạnh,
Không bỏ sót một ai,
Kẻ dài hay kẻ lớn,
Trung, thấp, loài lớn, nhỏ.

147. Loài được thấy, không thấy,
Loài sống xa, không xa,
Các loài hiện đang sống,
Các loài sẽ được sanh,
Mong mọi loài chúng sanh,
Sống hạnh phúc, an lạc.

148. Mong rằng không có ai,
Lường gạt, lừa dối ai,
Không có ai khinh mạn,
Tại bất cứ chỗ nào,
Không vì giận hờn nhau,
Không vì tưởng chống đối,
Lại có người mong muốn,
Làm đau khổ cho nhau.

149. Như tấm lòng người mẹ,
Ðối với con của mình,
Trọn đời lo che chở,
Con độc nhất mình sanh,
Cũng vậy, đối tất cả,
Các hữu tình, chúng sanh,
Hãy tu tập tâm ý,
Không hạn lượng rộng lớn.

150. Hãy tu tập Từ tâm,
Trong tất cả thế giới,
Hãy tu tập tâm ý,
Không hạn lượng, rộng lớn,
Phía trên và phía dưới,
Cũng vậy, cả bề ngang,
Không hạn chế, trói buộc,
Không hận, không thù địch.

151. Khi đứng, hay khi đi,
Khi ngồi, hay khi nằm,
Lâu cho đến khi nào,
Khi đang còn tỉnh thức,
Hãy an trú niệm này,
Nếp sống này như vậy,
Ðược đời đề cập đến,
Là nếp sống tối thượng.

152. Ai từ bỏ tà kiến,
Giữ giới, đủ chánh kiến,
Nhiếp phục được tham ái,
Ðối với các dục vọng,
Không còn phải tái sanh,
Ði đến thai tạng nữa.

---

[1] Bài kinh khác trong Tiểu Bộ: Kinh Lòng Từ, Tiểu Bộ-kinh Tiểu Tụng

2.3. Kinh Già [Ôn niệm để diệt trừ Dục Tham]

[Ôn niệm để diệt trừ Dục Tham]

(Sn IV, 6) Kinh Già: Jarāsuttaṃ (Kinh Tiểu Bộ - Kinh Tập)

809. Sinh mạng này ngắn thay,
Trong trăm năm, rồi chết,
Nếu ai sống hơn nữa,
Rồi cũng chết vì già.

810. Loài người sầu vì ngã,
Mọi chấp thủ vô thường,
Trống không là đời này,
Thấy vậy sống không nhà.

811. Vì loài người nghĩ rằng:
Cái này là của tôi,
Cái ấy bị sự chết,
Làm hoại diệt, hư tàn,
Biết vậy, bậc Hiền-trí,
Không gọi, không hướng đến,
Cái này ngã của ta,
Cái này là của ta.

812. Như những gì hiện lên,
Trong giấc ngủ mộng mị,
Con người khi tỉnh dậy,
Không còn thấy được gì,
Cũng vậy ở đời này,
Người được ưa, ái luyến,
Rồi sẽ chết, mất đi,
Không ai còn thấy được.

813. Các loại hạng người ấy,
Ðược thấy và được nghe,
Nên họ được gọi tên,
Tên này hay tên khác,
Với người đã chết đi,
Chỉ được gọi tên không,
Vì chỉ có tên suông,
Sẽ được còn tồn tại.

814. Tham đắm cái của ta,
Họ không có từ bỏ,
Sầu khổ và than vãn,
Cùng xan tham, keo kiết,
Do vậy bậc ẩn sĩ,
Sau khi bỏ chấp thủ,
Ðã sống một đời sống,
Thấy được sự an ổn.

815. Ðối với vị Tỷ-kheo,
Sống thanh vắng một mình,
Sống tu tập tâm ý,
Hướng đến hạnh viễn ly,
Nếp sống vậy được nói,
Hòa hợp với vị ấy,
Và không nêu tự ngã,
Trong hiện hữu của mình.

816. Vị ẩn sĩ không tựa,
Không y chỉ một ai,
Không làm thành thương yêu,
Không tác thành ghét bỏ,
Do vậy trong sầu than,
Trong xan tham, keo kiết,
Như nước trên lá cây,
Không dính ướt, làm nhơ.

817. Giống như một giọt nước,
Không dính ướt hoa sen,
Như nước trên bông sen,
Không dính ướt, làm nhơ,
Ðối với vật thấy, nghe,
Ðược cảm thọ, tưởng đến,
Cũng vậy bậc ẩn sĩ,
Không dính ướt tham đắm.

818. Do vậy bậc tẩy sạch,
Không có suy tư đến,
Ðiều được thấy, được nghe,
Ðược cảm thọ, tưởng đến.
Vị ấy muốn thanh tịnh,
Không có dựa gì khác,
Vị ấy không tham đắm,
Cũng không có ly tham.

2.2. Kinh Thắng Trận [Quán Thân Bất Tịnh]

[Quán Thân Bất Tịnh]

(Sn I, 11) Kinh Thắng Trận: Vijayasuttaṃ (kinh Tập)

193. Hoặc là đi hay đứng,
Hoặc là ngồi hay nằm,
Hoặc co tay, duỗi tay,
Như vậy, thân dao động.

194. Ràng buộc với xương gân,
Trét thoa với da thịt,
Thân được da che đậy,
Như thật, không thấy rõ.

195. Trong một bụng chứa đầy,
Cục gan, và bọng đái,
Quả tim và buồng phổi,
Cả thận, và tỳ tạng.

196. Nước mũi, và nước miếng,
Mồ hôi, và nước mỡ,
Máu, và nước khớp xương,
Mật, và bạch huyết cầu.

197. Từ chín nguồn nước này,
Bất tịnh luôn luôn chảy,
Từ mắt, đồ bẩn chảy,
Từ tai, đồ bẩn chảy.

198. Nước mũi từ lỗ mũi,
Từ miệng, có khi chảy,
Chảy mật, và niêm dịch,
Từ thân, mồ hôi bẩn.

199. Trong đầu thật trống rỗng,
Chứa đầy những óc, não,
Bị vô minh dắt dẫn,
Kẻ ngu nghĩ tịnh sạch.

200. Khi bị chết nằm xuống,
Phồng lên, và xanh bầm,
Quăng bỏ trong nghĩa địa,
Bà con không đoái hoài.

201. Chó, dã can đến ăn,
Chó sói, các côn trùng,
Quạ, diều hâu đến ăn,
Còn có hữu tình khác.

202. Ðược nghe lời Phật dạy,
Tỷ-kheo có trí tuệ,
Vị ấy liễu tri thân,
Thấy thân đúng như thật.

203. Ðây thế nào, kia vậy,
Kia thế nào, đây vậy,
Ðối với thân trong, ngoài,
Từ bỏ mọi lòng dục.

204. Từ bỏ lòng tham dục,
Đây Tỷ-kheo có tuệ,
Chứng bất tử, tịch tịnh,
Niết-bàn giới thường trú.

205. Thân này với hai chân,
Bất tịnh và hôi thúi,
Ðầy xác chết, chảy nước,
Lại được giữ, nâng niu.

206. Với thân thể như vậy,
Ai lại nghĩ đề cao,
Hay khinh miệt kẻ khác,
Trừ kẻ không thấy gì.