MN 91 – Kinh Brahmāyu (32 đại nhân tướng và các oai nghi của Đức Phật)

MN 91 – Kinh Brahmāyu (Brahmāyusutta)

1. Như vầy tôi nghe. Một thời Thế Tôn du hành ở Videha, cùng với đại chúng Tỷ-kheo khoảng năm trăm vị.

2. Lúc bấy giờ, Bà-la-môn Brahmāyu trú tại Mithilā (Di-tát-la) già yếu, niên cao, lạp lớn, đã đến tuổi trưởng thượng, đã gần mãn cuộc đời, tuổi đã đến một trăm hai mươi, một vị đọc tụng Thánh điển, chấp trì chú thuật, tinh thông ba tập Vedā, với tự vựng, lễ nghi, ngữ nguyên và thứ năm là các cổ truyện, thông hiểu từ ngữ và văn phạm, thâm hiểu Thuận thế luận và Ðại nhân tướng.

3. Bà-la-môn Brahmāyu có nghe: "Sa-môn Gotama là Thích tử, xuất gia từ dòng họ Sakya (Thích-ca) đang du hành ở Videha, cùng với đại chúng Tỷ-kheo khoảng năm trăm vị".

Tiếng đồn tốt đẹp sau đây được truyền đi về Tôn-giả Gotama: "Ðây là Thế Tôn, bậc A-la-hán, Chánh Ðẳng Giác, Minh Hạnh Túc, Thiện Thệ, Thế Gian Giải, Vô Thượng Sĩ, Ðiều Ngự Trượng Phu, Thiên Nhơn Sư, Phật, Thế Tôn.

Với thắng trí, Ngài tự thân chứng ngộ thế giới này cùng với Thiên giới, Phạm thiên giới, cùng với chúng Sa-môn, Bà-la-môn, các loài Trời và loài Người.

Khi đã chứng ngộ, Ngài còn tuyên thuyết điều Ngài đã chứng ngộ. Ngài thuyết pháp sơ thiện, trung thiện, hậu thiện, văn nghĩa đầy đủ, Ngài truyền dạy Phạm hạnh hoàn toàn đầy đủ, trong sạch.

Tốt đẹp thay sự chiêm ngưỡng một vị A-la-hán như vậy".

4. Lúc bấy giờ đệ tử của Bà-la-môn Brahmāyu là thanh niên Uttara, một vị đọc tụng Thánh điển, chấp trì chú thuật, tinh thông ba tập Vedā, với tự vựng, lễ nghi, ngữ nguyên và thứ năm là các cổ truyện, thông hiểu từ ngữ và văn phạm, thâm hiểu Thuận thế luận và Ðại nhân tướng. Rồi Bà-la-môn Brahmāyu bảo thanh niên Uttara:

- Này Uttara thân mến, Sa-môn Gotama là Thích tử, xuất gia từ dòng họ Sakya (Thích-ca) đang du hành ở Videha, cùng với đại chúng Tỷ-kheo khoảng năm trăm vị. Tiếng đồn tốt đẹp sau đây được truyền đi về Tôn-giả Gotama: "Ðây là Thế Tôn, bậc A-la-hán, Chánh Ðẳng Giác, Minh Hạnh Túc, Thiện Thệ, Thế Gian Giải, Vô Thượng Sĩ, Ðiều Ngự Trượng Phu, Thiên Nhơn Sư, Phật, Thế Tôn. Với thắng trí, Ngài tự thân chứng ngộ thế giới này cùng với Thiên giới, Phạm thiên giới, cùng với chúng Sa-môn, Bà-la-môn, các loài Trời và loài Người.

Khi đã chứng ngộ, Ngài còn tuyên thuyết điều Ngài đã chứng ngộ. Ngài thuyết pháp sơ thiện, trung thiện, hậu thiện, văn nghĩa đầy đủ, Ngài truyền dạy Phạm hạnh hoàn toàn đầy đủ, trong sạch.

Tốt đẹp thay sự chiêm ngưỡng một vị A-la-hán như vậy.

Uttara thân mến, hãy đi đến Sa-môn Gotama, sau khi đến hãy tìm hiểu Sa-môn Gotama, có phải là Tôn-giả Gotama như tiếng đã đồn, hay là không phải, hay là Tôn-giả Gotama như thế này, hay là không phải như thế này. Chính nhờ ông mà chúng ta sẽ biết về Tôn-giả Gotama.

5. - Thưa Tôn-giả, làm sao tôi biết Tôn-giả Gotama có phải là Tôn-giả Gotama như tiếng đã đồn, hay là không phải, hay là Tôn-giả Gotama như thế này, hay là không phải như thế này?

- Này Uttara thân mến, theo Thánh điển của chúng ta được truyền lại về ba mươi hai Ðại nhân tướng, những ai có ba mươi hai tướng ấy sẽ chọn một trong hai con đường, không có con đường nào khác:

1)        nếu là tại gia, sẽ thành vị Chuyển luân Thánh vương chinh phục mọi quốc độ, đầy đủ bảy món báu. Bảy món báu này là xe báu, voi báu, ngựa báu, châu báu, ngọc nữ báu, cư-sĩ báu và thứ bảy là tướng quân báu. Và vị này có hơn một ngàn con trai, là những vị anh hùng, oai phong lẫm liệt, chiến thắng ngoại quân. Vị này sống thống lãnh quả đất cùng tận cho đến đại dương, và trị vì với Chánh pháp, không dùng gậy, không dùng đao.

2)        Nếu vị này xuất gia, từ bỏ gia đình, sống không gia đình, vị này sẽ chứng quả A-la-hán, Chánh Ðẳng Giác, quét sạch mê lầm ở đời. Này Uttara thân mến, ta đã cho con chú thuật, con đã nhận những chú thuật ấy.

6. - Thưa vâng, Tôn-giả.

Thanh niên Uttara vâng đáp Bà-la-môn Brahmāyu, từ chỗ ngồi đứng dậy, đảnh lễ Bà-la-môn Brahmāyu, giữ thân hướng về phía hữu, rồi ra đi du hành đến Thế Tôn ở Videha, tuần tự du hành đi đến Thế Tôn, sau khi đến, nói lên những lời chào đón hỏi thăm với Thế Tôn, sau khi nói lên những lời chào đón hỏi thăm thân hữu, liền ngồi xuống một bên. Ngồi xuống một bên, thanh niên Uttara tìm xem ba mươi hai Ðại nhân tướng trên thân Thế Tôn. Thanh niên Uttara thấy trên thân Thế Tôn phần lớn ba mươi hai Ðại nhân tướng, trừ hai tướng. Ðối với hai Ðại nhân tướng ấy, nghi hoặc sanh, do dự sanh, chưa được thỏa mãn, chưa được hài lòng, tức là tướng mã âm tàng và tướng lưỡi rộng dài.

Rồi Thế Tôn nghĩ rằng: "Thanh niên Uttara này thấy ở nơi Ta phần lớn ba mươi hai Ðại nhân tướng, trừ hai tướng. Ðối với hai Ðại nhân tướng ấy, nghi hoặc sanh, do dự sanh, chưa được thỏa mãn, chưa được hài lòng, tức là tướng mã âm tàng và tướng lưỡi rộng dài".

7. Thế Tôn liền dùng thần thông khiến thanh niên Uttara thấy được tướng mã âm tàng của Thế Tôn. Và Thế Tôn le lưỡi, rờ đến, liếm đến hai lỗ tai; rờ đến, liếm đến hai lỗ mũi, và dùng lưỡi che khắp cả vùng trán.

8. Rồi thanh niên Uttara suy nghĩ: "Sa-môn Gotama có đầy đủ ba mươi hai Ðại nhân tướng. Vậy ta hãy theo sát Sa-môn Gotama để dò xem các uy nghi (của Ngài)". Rồi thanh niên Uttara trong bảy tháng theo sát Thế Tôn như bóng không bao giờ rời hình.

Rồi thanh niên Uttara, sau bảy tháng, khởi hành đi đến Mithilā ở Videha, tuần tự du hành đi đến Mithilā, rồi đi đến Bà-la-môn Brahmāyu, sau khi đến, đảnh lễ Bà-la-môn Brahmāyu rồi ngồi xuống một bên. Bà-la-môn Brahmāyu nói với thanh niên Uttara đang ngồi một bên:

- Này Uttara thân mến, có phải tiếng đồn về Tôn-giả Gotama là đúng như vậy, không phải khác, có phải Tôn-giả Gotama là như vậy, không phải khác?

9. - Tiếng đồn về Tôn-giả Gotama là đúng như vậy, không phải khác, Tôn-giả Gotama là như vậy, không phải khác. Và Tôn-giả Gotama ấy có đầy đủ ba mươi hai Ðại nhân tướng.

1)        Tôn-giả Gotama có lòng bàn chân bằng phẳng; đây là Ðại nhân tướng của Ðại nhân Tôn-giả Gotama. (1)

2)        Dưới hai bàn chân Tôn-giả Gotama, có hiện ra hình bánh xe, với ngàn tăm xe, với trục xe vành xe, với các bộ phận hoàn toàn đầy đủ; đây là Ðại nhân tướng của Ðại nhân Tôn-giả Gotama. (2)

3)        Tôn-giả Gotama có gót chân thon dài; đây là Ðại nhân tướng của Ðại nhân Tôn-giả Gotama. (3)

4)        Tôn-giả Gotama có ngón tay, ngón chân dài; đây là Ðại nhân tướng của Ðại nhân Tôn-giả Gotama. (4)

5)        Tôn-giả Gotama có tay chân mềm mại; đây là Ðại nhân tướng của Ðại nhân Tôn-giả Gotama. (5)

6)        Tôn-giả Gotama tay chân có màn da lưới; đây là Ðại nhân tướng của Ðại nhân Tôn-giả Gotama. (6)

7)        Tôn-giả Gotama có mắt cá tròn như con sò; đây là Ðại nhân tướng của Ðại nhân Tôn-giả Gotama. (7)

8)        Tôn-giả Gotama có ống chân to như con dê rừng; đây là Ðại nhân tướng của Ðại nhân Tôn-giả Gotama. (8)

9)        Tôn-giả Gotama đứng thẳng, không cong lưng xuống có thể rờ đầu gối với hai bàn tay; đây là Ðại nhân tướng của Ðại nhân Tôn-giả Gotama. (9)

10)   Tôn-giả Gotama có tướng mã âm tàng; đây là Ðại nhân tướng của Ðại nhân Tôn-giả Gotama. (10)

11)   Tôn-giả Gotama có màu da như đồng, màu sắc như vàng; đây là Ðại nhân tướng của Ðại nhân Tôn-giả Gotama. (11)

12)   Tôn-giả Gotama có da trơn mướt khiến bụi không có thể bám dính vào; đây là Ðại nhân tướng của Ðại nhân Tôn-giả Gotama. (12)

13)   Tôn-giả Gotama có lông da mọc từng lỗ lông một, mỗi lỗ chân lông có một lông; đây là Ðại nhân tướng của Ðại nhân Tôn-giả Gotama. (13)

14)   Tôn-giả Gotama có lông mọc xoáy tròn thẳng lên, mỗi sợi lông đều vậy, màu xanh đậm như thuốc bôi mắt, xoáy lên từng xoáy tròn nhỏ, và xoáy về hướng mặt. (14)

15)   Tôn-giả Gotama có thân hình cao thẳng; đây là Ðại nhân tướng của Ðại nhân Tôn-giả Gotama. (15)

16)   Tôn-giả Gotama có bảy chỗ tròn đầy; đây là Ðại nhân tướng của Ðại nhân Tôn-giả Gotama. (16)

17)   Tôn-giả Gotama có nửa thân trước như thân con sư tử; đây là Ðại nhân tướng của Ðại nhân Tôn-giả Gotama. (17)

18)   Tôn-giả Gotama không có lõm khuyết xuống giữa hai vai; đây là Ðại nhân tướng của Ðại nhân Tôn-giả Gotama. (18)

19)   Tôn-giả Gotama có thân thể cân đối như cây bàng; bề cao thân ngang bằng bề dài hai tay sải rộng, bề dài hai tay sải rộng ngang bằng bề cao của thân; đây là Ðại nhân tướng của Ðại nhân Tôn-giả Gotama. (19)

20)   Tôn-giả Gotama có bán thân trên vuông tròn; đây là Ðại nhân tướng của Ðại nhân Tôn-giả Gotama. (20)

21)   Tôn-giả Gotama có vị giác hết sức sắc bén; đây là Ðại nhân tướng của Ðại nhân Tôn-giả Gotama. (21)

22)   Tôn-giả Gotama có quai hàm như con sư tử; đây là Ðại nhân tướng của Ðại nhân Tôn-giả Gotama. (22)

23)   Tôn-giả Gotama có bốn mươi răng; đây là Ðại nhân tướng của Ðại nhân Tôn-giả Gotama. (23)

24)   Tôn-giả Gotama có răng đều đặn; đây là Ðại nhân tướng của Ðại nhân Tôn-giả Gotama. (24)

25)   Tôn-giả Gotama có răng không khuyết hở; đây là Ðại nhân tướng của Ðại nhân Tôn-giả Gotama. (25)

26)   Tôn-giả Gotama có răng cửa trơn láng; đây là Ðại nhân tướng của Ðại nhân Tôn-giả Gotama. (26)

27)   Tôn-giả Gotama có tướng lưỡi rộng dài; đây là Ðại nhân tướng của Ðại nhân Tôn-giả Gotama. (27)

28)   Tôn-giả Gotama có giọng nói tuyệt diệu như tiếng chim ca-lăng- tần-già (Karavīka); đây là Ðại nhân tướng của Ðại nhân Tôn-giả Gotama. (28)

29)   Tôn-giả Gotama có hai mắt màu xanh đậm; đây là Ðại nhân tướng của Ðại nhân Tôn-giả Gotama. (29)

30)   Tôn-giả Gotama có lông mi con bò cái; đây là Ðại nhân tướng của Ðại nhân Tôn-giả Gotama. (30)

31)   Tôn-giả Gotama, giữa hai lông mày, có sợi lông trắng mọc lên mịn màng như bông nhẹ; đây là Ðại nhân tướng của Ðại nhân Tôn-giả Gotama. (31)

32)   Tôn-giả Gotama có nhục kế trên đầu; đây là Ðại nhân tướng của Ðại nhân Tôn-giả Gotama. (32)

10. Khi Tôn-giả Gotama đi,

1)        Ngài bước chân mặt trước,

2)        không đặt chân xuống quá xa,

3)        không rút chân lên quá gần,

4)        không bước quá mau,

5)        không bước quá chậm,

6)        khi đi đầu gối không va chạm đầu gối,

7)        khi đi mắt cá không va chạm mắt cá;

8)        Ngài đi không co bắp vế lên,

9)        không duỗi bắp vế xuống,

10)   không đưa bắp vế vào trong,

11)   không đưa bắp vế ra ngoài.

12)   Khi đi Tôn-giả Gotama chỉ di động phần thân ở dưới, và không dùng toàn thân lực.

13)   Khi ngó quanh, Tôn-giả Gotama ngó quanh với toàn thân.

14)   Khi đi không có ngưỡng mặt lên, không cúi mặt xuống, không có ngó quanh, và chỉ ngó xuống khoảng một tầm (yugamattam, bề dài một cái cày).

15)   Xa hơn, tri kiến được mở rộng (anavatam: không bị che đậy).

11. Khi đi vào nhà, (Tôn-giả Gotama)

1)        không ngửa thân về phía sau,

2)        không cúi thân về phía trước,

3)        không đưa thân về phía trong,

4)        không đưa thân về phía ngoài;

5)        vị ấy quay lưng không quá xa ghế ngồi, không quá gần ghế ngồi;

6)        ngồi trên ghế, không nắm chặt thành ghế, không gieo thân ngồi xuống ghế.

12. Khi ngồi trong nhà.

1)        Ngài không rung tay,

2)        không rung chân,

3)        không ngồi tréo đầu gối với nhau,

4)        tréo mắt cá với nhau,

5)        không ngồi tay chống cằm.

6)        Khi ngồi trong nhà, không có sợ hãi, không có run rẩy, không có dao động, không có hoảng hốt.

Như vậy Tôn-giả Gotama ngồi, không sợ hãi, không run sợ, không dao động, không hoảng hốt, lông tóc không dựng ngược, Thiền tịnh độc cư.

13. Khi nhận nước để rửa bát,

1)        không chúc bình bát lên,

2)        không chúc bình bát xuống,

3)        không xoay bình bát vào phía trong,

4)        không xoay bình bát ra phía ngoài,

5)        nhận nước không quá ít, không quá nhiều.

6)        Ngài rửa bát, không sanh tiếng động, rửa bát không xoay tròn bình bát, không đặt bình bát xuống đất rồi rửa tay, khi hai tay rửa xong, bát cũng rửa xong, khi bát rửa xong, tay cũng rửa xong.

7)        Ngài đổ nước bình bát không quá xa, không quá gần, và không vẩy nước cùng khắp.

14. Khi Ngài nhận cơm,

1)     không chúc bình bát lên,

2)     không chúc bình bát xuống,

3)     không xoay bình bát vào phía trong,

4)     không xoay bình bát ra phía ngoài,

5)     nhận cơm không quá ít, không quá nhiều.

6)     Ngài ăn đồ ăn vừa phải (với cơm), không có bỏ miếng cơm, chỉ lựa miếng thức ăn.

7)     Tôn-giả Gotama đưa miếng cơm quanh miệng hai ba lần rồi mới nuốt, không hột cơm nào được vào trong thân không bị nghiến nát, và không một hột cơm nào còn lại trong miệng trước khi ăn miếng cơm khác.

8)     Tôn-giả Gotama không thưởng thức vị ăn khi ăn đồ ăn, không thưởng thức vì lòng tham vị.

9)     Tôn-giả Gotama ăn đồ ăn có đầy đủ tám đức tánh,

1.      không phải để vui đùa,

2.      không phải để đam mê,

3.      không phải để trang sức,

4.      không phải để tự làm đẹp mình,

5.      mà chỉ để thân này được sống lâu và được bảo dưỡng,

6.      để (thân này) khỏi bị thương hại,

7.      để hỗ trợ Phạm hạnh,

8.      nghĩ rằng: "Như vậy, Ta diệt trừ các cảm thọ cũ và không cho khởi lên các cảm thọ mới, và Ta sẽ không lỗi lầm, sống được an ổn".

15. Ngài ăn xong lấy nước rửa bát,

1)        không chúc bình bát lên,

2)        không chúc bình bát xuống,

3)        không xoay bình bát vào phía trong,

4)        không xoay bình bát ra phía ngoài,

5)        nhận nước không quá ít, không quá nhiều.

6)        Ngài rửa bát không sanh tiếng động, rửa bát không xoay tròn bình bát, không có đặt bình bát xuống đất rồi rửa tay, khi hai tay rửa xong, bình bát cũng rửa xong, khi bình bát rửa xong, hai tay cũng rửa xong.

7)        Ngài đổ nước bình bát, không quá xa, không quá gần, không vẩy nước cùng khắp.

16. Khi ăn xong,

1)        Ngài đặt bình bát xuống đất,

2)        không quá xa,

3)        không quá gần,

4)        không phải không nghĩ đến bình bát,

5)        cũng không quá lo cho bình bát.

17. Khi ăn xong,

1)        Ngài ngồi im lặng một lát nhưng không để quá thì giờ, nói lời tùy hỷ (công đức).

2)        Ngài nói lời tùy hỷ (công đức),

3)        không chỉ trích bữa ăn ấy,

4)        không mong bữa ăn khác; trái lại,

5)        Ngài với pháp thoại khai thị hội chúng ấy, khích lệ, làm cho phấn khởi, làm cho hoan hỷ.

6)        Ngài sau khi với pháp thoại khai thị hội chúng ấy, khích lệ, làm cho phấn khởi, làm cho hoan hỷ, từ chỗ ngồi đứng dậy và ra đi.

18. Ngài đi không quá mau, không quá chậm. Ngài đi không phải (như muốn) lánh xa hội chúng ấy.

19. Tôn-giả Gotama đắp y

1)        không kéo lên quá cao trên thân,

2)        không kéo xuống quá thấp,

3)        không dính sát vào thân,

4)        không có lơi ra khỏi thân,

5)        gió thổi không thoát y khỏi thân Tôn-giả Gotama;

6)        bụi nhớp không dính trên thân Tôn-giả Gotama.

20. Ði đến tu viện,

1)        Ngài ngồi trên ghế đã soạn sẵn,

2)        sau khi ngồi liền rửa chân,

3)        và Tôn-giả Gotama không sống chú tâm vào công việc làm đẹp hai chân.

4)        Ngài ngồi kiết-già, lưng thẳng, và đặt niệm trước mặt.

5)        Ngài không nghĩ đến tự hại, không nghĩ đến hại người, không nghĩ đến hại cả hai.

6)        Tôn-giả Gotama ngồi, tâm hướng đến lợi mình, lợi người, lợi cả hai, lợi toàn thế giới.

21. Ði đến tu viện,

1)        Ngài thuyết pháp cho hội chúng,

2)        không tán dương hội chúng ấy,

3)        không chỉ trích hội chúng ấy,

4)        trái lại với pháp thoại khai thị hội chúng ấy,

5)        khích lệ làm cho phấn khởi,

6)        làm cho hoan hỷ.

7)        Tiếng nói thoát ra từ miệng Tôn-giả Gotama có tám đức tánh:

1.        lưu loát,

2.        dễ hiểu,

3.        dịu ngọt,

4.        nghe rõ ràng,

5.        sung mãn,

6.        phân minh,

7.        thâm sâu

8.        và vang động.

Khi Tôn-giả Gotama giải thích cho hội chúng với tiếng nói của mình, tiếng nói không vượt ra khỏi hội chúng.

Hội chúng sau khi được Tôn-giả Gotama khai thị, khích lệ, làm cho phấn khởi, làm cho thích thú, làm cho hoan hỷ, từ chỗ ngồi đứng dậy, và ra đi vẫn quay nhìn lại, không muốn rời bỏ.

22.

1)        Chúng con thấy Tôn-giả Gotama đi.

2)        Chúng con thấy (Tôn-giả) đứng.

3)        Chúng con thấy (Tôn-giả) ngồi im lặng trong nhà.

4)        Chúng con thấy (Tôn-giả) ăn trong nhà.

5)        Chúng con thấy (Tôn-giả) sau khi ăn xong, ngồi im lặng.

6)        Chúng con thấy (Tôn-giả) sau khi ăn xong, nói lời tùy hỷ (công đức).

7)        Chúng con thấy (Tôn-giả) đi trở về tu viện.

8)        Chúng con thấy (Tôn-giả) đi đến tu viện ngồi im lặng.

9)        Chúng con thấy (Tôn-giả) đi đến tu viện thuyết pháp cho hội chúng.

Như vậy, và như vậy là Tôn-giả Gotama ấy và lại còn nhiều hơn như vậy nữa.

23. Khi nghe nói vậy, Bà-la-môn Brahmāyu từ chỗ ngồi đứng dậy, đắp thượng y vào một bên vai, chắp tay hướng đến Thế Tôn, và ba lần nói lời cảm hứng sau đây:

- Ðảnh lễ Thế Tôn, bậc A-la-hán, Chánh Ðẳng Giác! Ðảnh lễ Thế Tôn, bậc A-la-hán, Chánh Ðẳng Giác! Ðảnh lễ Thế Tôn, bậc A la hán, Chánh Ðẳng Giác! Có thể tại một chỗ nào, thời gian nào, chúng tôi sẽ đi đến gặp Tôn-giả Gotama ấy. Có lẽ sẽ có một cuộc nói chuyện.

24. Rồi Thế Tôn, tuần tự du hành ở Videha và đi đến Mithilā. Ở đấy, Thế Tôn trú tại rừng xoài Makhādeva (hay Maghadeva) ở Mithilā.

Các Bà-la-môn, gia chủ ở Mithilā nghe nói: "Sa-môn Gotama là Thích tử, xuất gia từ dòng họ Thích-ca, đang du hành ở Videha, cùng với đại chúng Tỷ-kheo khoảng năm trăm vị đã đến Mithilā và hiện trú ở rừng xoài Makhādeva, tại Mithilā. Tiếng đồn tốt đẹp sau đây được truyền đi về Tôn-giả Gotama: "Sa-môn Gotama là Thích tử, xuất gia từ dòng họ Sakya (Thích-ca) đang du hành ở Videha, cùng với đại chúng Tỷ-kheo khoảng năm trăm vị".

Tiếng đồn tốt đẹp sau đây được truyền đi về Tôn-giả Gotama: "Ðây là Thế Tôn, bậc A-la-hán, Chánh Ðẳng Giác, Minh Hạnh Túc, Thiện Thệ, Thế Gian Giải, Vô Thượng Sĩ, Ðiều Ngự Trượng Phu, Thiên Nhơn Sư, Phật, Thế Tôn. Với thắng trí, Ngài tự thân chứng ngộ thế giới này cùng với Thiên giới, Phạm thiên giới, cùng với chúng Sa-môn, Bà-la-môn, các loài Trời và loài Người. Khi đã chứng ngộ, Ngài còn tuyên thuyết điều Ngài đã chứng ngộ. Ngài thuyết pháp sơ thiện, trung thiện, hậu thiện, văn nghĩa đầy đủ, Ngài tuyên dạy Phạm hạnh hoàn toàn đầy đủ, trong sạch. Tốt đẹp thay sự chiêm ngưỡng một vị A-la-hán như vậy!"

25. Rồi các Bà-la-môn, gia chủ ở Mithilā đi đến chỗ Thế Tôn, sau khi đến, một số đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên; một số nói lên những lời chào đón hỏi thăm Thế Tôn, sau khi nói lên những lời chào đón hỏi thăm thân hữu rồi ngồi xuống một bên; một số chắp tay hướng vái Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên; một số xưng danh họ rồi ngồi xuống một bên; một số im lặng rồi ngồi xuống một bên.

26. Bà-la-môn Brahmāyu nghe như sau: "Sa-môn Gotama là Thích tử, xuất gia từ dòng họ Thích-ca, đã đến Mithilā và trú ở Mithilā tại rừng xoài Makhādeva". Rồi Bà-la-môn Brahmāyu đi đến rừng xoài Makhādeva cùng với một số đông thanh niên Bà-la-môn. Khi đến không xa rừng xoài bao nhiêu, Bà-la-môn Brahmāyu khởi lên ý nghĩ: "Thật không thích đáng cho ta đến yết kiến Sa-môn Gotama mà không báo trước". Rồi Bà-la-môn Brahmāyu bảo một người thanh niên:

- Này thanh niên, hãy đi đến Sa-môn Gotama, sau khi đến hãy nhân danh ta hỏi thăm Sa-môn Gotama có ít bệnh, ít não, khinh an, có mạnh khỏe, lạc trú: "Thưa Tôn-giả Gotama, Bà-la-môn Brahmāyu hỏi thăm Tôn-giả Gotama có ít bệnh, ít não, khinh an, có mạnh khỏe, lạc trú và thưa như sau: "Thưa Tôn-giả Gotama, Bà-la-môn Brahmāyu già yếu, niên cao, lạp lớn, đã đến tuổi trưởng thượng, đã gần mãn cuộc đời, tuổi đã đến một trăm hai mươi, một vị đọc tụng Thánh điển, chấp trì chú thuật, tinh thông ba tập Vedā, với tự vựng, lễ nghi, ngữ nguyên và thứ năm là các cổ truyện, thông hiểu từ ngữ và văn phạm, thâm hiểu Thuận thế luận và Ðại nhân tướng. Thưa Tôn-giả, đối với các Bà-la-môn, gia chủ sống tại Mithilā, Bà-la-môn Brahmāyu được xem là tối thượng về phương diện tài sản, Bà-la-môn Brahmāyu được xem là tối thượng về phương diện chú thuật (manta), Bà-la-môn Brahmāyu được xem là tối thượng về phương diện tuổi tác và danh vọng. Vị ấy muốn yết kiến Tôn-giả Gotama".

- Thưa vâng, Tôn-giả.

Thanh niên ấy vâng đáp Bà-la-môn Brahmāyu, đi đến Thế Tôn, sau khi đến nói lên những lời chào đón hỏi thăm Thế Tôn, sau khi nói lên những lời chào đón hỏi thăm thân hữu, liền đứng một bên. Ðứng một bên, thanh niên ấy bạch Thế Tôn:

- Thưa Tôn-giả Gotama, Bà-la-môn Brahmāyu hỏi thăm Tôn-giả Gotama có ít bệnh, ít não, khinh an, có mạnh khỏe, lạc trú: "Thưa Tôn-giả Gotama, Bà-la-môn Brahmāyu già yếu, niên cao, lạp lớn, đã đến tuổi trưởng thượng, đã gần mãn cuộc đời, tuổi đã đến một trăm hai mươi, một vị đọc tụng Thánh điển, chấp trì chú thuật, tinh thông ba tập Vedā, với tự vựng, lễ nghi, ngữ nguyên và thứ năm là các cổ truyện, thông hiểu từ ngữ và văn phạm, thâm hiểu Thuận thế luận và Ðại nhân tướng.

Thưa Tôn-giả, đối với các Bà-la-môn, gia chủ sống tại Mithilā, Bà-la-môn Brahmāyu được xem là tối thượng về phương diện tài sản, Bà-la-môn Brahmāyu được xem là tối thượng về phương diện chú thuật (manta), Bà-la-môn Brahmāyu được xem là tối thượng về phương diện tuổi tác và danh vọng.

Vị ấy muốn yết kiến Tôn-giả Gotama".

- Này thanh niên, nay Bà-la-môn Brahmāyu hãy làm những gì vị ấy nghĩ là hợp thời.

27. Rồi vị thanh niên ấy đi đến Bà-la-môn Brahmāyu, sau khi đến, liền thưa với Bà-la-môn Brahmāyu:

- Tôn-giả đã được Sa-môn Gotama chấp nhận. Nay Tôn-giả hãy làm những gì Tôn-giả nghĩ là hợp thời.

Rồi Bà-la-môn Brahmāyu đi đến Thế Tôn. Hội chúng ấy thấy Bà-la-môn Brahmāyu từ xa đi đến, sau khi thấy liền tránh chỗ hai bên vì vị này được nhiều người biết đến và có danh vọng. Bà-la-môn Brahmāyu nói với hội chúng ấy:

- Thôi vừa rồi, các Tôn-giả, hãy ngồi trên chỗ ngồi của mình. Ở đây, tôi sẽ ngồi gần Sa-môn Gotama.

28. Rồi Bà-la-môn Brahmāyu đi đến Thế Tôn, sau khi đến, nói lên những lời chào đón hỏi thăm Thế Tôn, sau khi nói lên những lời chào đón hỏi thăm thân hữu rồi ngồi xuống một bên. Ngồi xuống một bên, Bà-la-môn Brahmāyu tìm xem ba mươi hai Ðại nhân tướng trên thân Thế Tôn. Bà-la-môn Brahmāyu thấy phần lớn ba mươi hai Ðại nhân tướng trên thân Thế Tôn, trừ hai tướng, đối với hai Ðại nhân tướng ấy, nghi hoặc sanh, do dự sanh, chưa được thỏa mãn, chưa được hài lòng, tức là tướng mã âm tàng và tướng lưỡi rộng dài.

29. Rồi Bà-la-môn Brahmāyu nói với Thế Tôn những bài kệ sau đây:

Tôn-giả Gotama,
Ba hai Ðại nhân tướng,
Con được nghe nói đến,
Hai tướng con không thấy.

Trên thân của Tôn-giả,
Tôn-giả, mã âm tàng,
Bậc tối thượng loài Người,
Ngài có hay không có?
Hay là tướng nữ nhân?
Hay lưỡi Ngài quá ngắn?
Hay lưỡi Ngài rộng dài?

Ðể con như thật biết,
Hãy đưa lưỡi Ngài ra,
Mong bậc Ðại Tiên Nhân,
Trừ nghi cho chúng con.

Vì an lạc hiện tại,
Vì hạnh phúc tương lai,
Chúng con xin được phép,
Hỏi điều muốn được biết.

30. Rồi Thế Tôn suy nghĩ: "Bà-la-môn Brahmāyu này thấy trên thân Ta phần lớn ba mươi hai Ðại nhân tướng, trừ hai tướng, đối với hai Ðại nhân tướng ấy, nghi hoặc sanh, do dự sanh, chưa được thỏa mãn, chưa được hài lòng, tức là mã tướng âm tàng và tướng lưỡi rộng dài".

Thế Tôn liền dùng thần thông khiến Bà-la-môn Brahmāyu thấy được tướng mã âm tàng của Thế Tôn, và Thế Tôn le lưỡi, rờ đến, liếm đến hai lỗ tai; rờ đến liếm đến hai lỗ mũi, và dùng lưỡi che khắp cả vùng trán.

31. Rồi Thế Tôn trả lời Bà-la-môn Brahmāyu với bài kệ:

Ba hai Ðại nhân tướng,
Ông đã được nghe đến,
Ðều có trên thân Ta,
Hiền giả, chớ có nghi!

Ðiều cần biết, đã biết,
Ðiều cần tu, đã tu,
Ðiều cần trừ, đã trừ,
Do vậy, Ta là Phật,
(Hỡi này Bà-la-môn!)

Vì an lạc hiện tại,
Vì hạnh phúc tương lai,
Ông được phép vấn hỏi,
Những điều ông muốn biết.

32. Rồi Bà-la-môn Brahmāyu suy nghĩ như sau: "Nay Sa-môn Gotama đã cho phép ta. Vậy ta nên hỏi Sa-môn Gotama về mục đích hiện tại hay tương lai".

Rồi Bà-la-môn Brahmāyu suy nghĩ: "Ta đã thiện xảo về mục đích hiện tại và các người khác hỏi ta về mục đích hiện tại. Vậy ta hãy hỏi Sa-môn Gotama về mục đích tương lai". Rồi Bà-la-môn Brahmāyu dùng bài kệ thưa Thế Tôn:

Thế nào (là) Bà-la-môn?
Thế nào thông Vệ-đà?
Thế nào là ba minh?
Thế nào gọi cát tường?

Thế nào là Ứng Cúng?
Thế nào bậc Viên mãn?
Thế nào bậc Mâu-ni?
Thế nào gọi Phật-đà?

33. Rồi Thế Tôn dùng bài kệ trả lời Bà-la-môn Brahmāyu:

Ai biết được đời trước,
Thấy thiện thú, ác thú,
Ðoạn tận được tái sanh,
Thắng trí được viên thành,
Vị ấy gọi Mâu-ni.

Ai biết tâm thanh tịnh,
Giải thoát gọi tham dục,
Sanh tử đều đoạn tận,
Phạm hạnh được viên thành,
Thông đạt nhứt thiết pháp,
Vị ấy xưng Phật-đà.

34. Khi được nghe vậy, Bà-la-môn Brahmāyu từ chỗ ngồi đứng dậy, đắp thượng y vào một bên vai, cúi đầu xuống dưới chân Thế Tôn, dùng miệng hôn xung quanh chân Thế Tôn, lấy tay rờ xung quanh và tự xưng danh:

- Thưa Tôn-giả Gotama, con là Bà-la-môn Brahmāyu.

35. Và hội chúng ấy tâm tư trở thành kinh dị, vi diệu: "Thật vi diệu thay! Thật hy hữu thay, đại uy lực, đại thần lực của vị Sa-môn đã khiến cho Bà-la-môn Brahmāyu này, với danh tiếng, danh vọng như vậy, lại hạ mình tối đa như vậy". Rồi Thế Tôn nói với Bà-la-môn Brahmāyu:

- Thôi vừa rồi, Bà-la-môn, hãy đứng dậy. Ông hãy ngồi trên ghế của ông, vì tâm của ông đã hoan hỷ đối với Ta.

Rồi Bà-la-môn Brahmāyu, sau khi đứng dậy, liền ngồi trên ghế của mình.

36. Rồi Thế Tôn thứ lớp thuyết pháp cho Bà-la-môn Brahmāyu,

1)        thuyết về bố thí,

2)        thuyết về trì giới,

3)        thuyết về các cõi Trời,

4)        trình bày sự nguy hiểm, sự hạ liệt, sự nhiễm ô của dục lạc

5)        và sự lợi ích của xuất ly.

Khi Thế Tôn biết tâm của Bà-la-môn Brahmāyu đã sẵn sàng, đã nhu thuận, không còn chướng ngại, được phấn khởi, được tín thành, liền thuyết pháp mà chư Phật đã đề cao, tức là Khổ, Tập, Diệt, Ðạo.

Cũng như tấm vải thuần bạch, được gột rửa các vết đen, sẽ rất dễ thấm màu nhuộm, cũng vậy, chính tại chỗ ngồi này, pháp nhãn xa trần ly cấu khởi lên trong tâm Bà-la-môn Brahmāyu: "Phàm pháp gì được tập khởi lên, tất cả các pháp ấy đều bị biến hoại". Bà-la-môn Brahmāyu thấy pháp, chứng pháp, ngộ pháp, thể nhập vào pháp, nghi ngờ tiêu trừ, do dự diệt tận, chứng được tự tin, không y cứ nơi người khác đối với đạo pháp của đức Bổn sư. Bà-la-môn Brahmāyu liền bạch Thế Tôn:

37. - Thật vi diệu thay, Tôn-giả Gotama! Thật vi diệu thay, Tôn-giả Gotama! Như người dựng đứng lại những gì bị quăng ngã xuống, phơi bày ra những gì bị che kín, chỉ đường cho người bị lạc hướng, đem đèn sáng vào trong bóng tối để những ai có mắt có thể thấy sắc; cũng vậy, Chánh pháp đã được Tôn-giả Gotama dùng nhiều phương tiện trình bày, giải thích. Con xin quy y Thế Tôn, quy y Pháp và quy y chúng Tỷ-kheo. Mong Tôn-giả Gotama nhận con làm đệ tử, từ nay cho đến mạng chung, con xin trọn đời quy ngưỡng! Mong Tôn-giả Gotama ngày mai nhận lời mời của con đến dùng cơm với chúng Tỷ-kheo!

Thế Tôn im lặng nhận lời. Rồi Bà-la-môn Brahmāyu khi được biết Thế Tôn đã nhận lời, liền từ chỗ ngồi đứng dậy, đảnh lễ Thế Tôn, thân bên hữu hướng về Ngài rồi ra đi.

38. Bà-la-môn Brahmāyu sau khi đêm ấy đã mãn, sau khi đã sửa soạn tại trú-xá của mình các món ăn thượng vị, loại cứng và loại mềm, liền báo thì giờ cho Thế Tôn: "Tôn-giả Gotama, nay đã đến giờ, cơm đã sẵn sàng". Rồi Thế Tôn buổi sáng đắp y, lấy y bát, đi đến trú-xá của Bà-la-môn Brahmāyu, sau khi đến liền ngồi trên chỗ đã soạn sẵn với chúng Tỷ-kheo. Bà-la-môn Brahmāyu tự tay làm cho chúng Tỷ-kheo với đức Phật là vị cầm đầu, thỏa mãn bằng những món ăn thượng vị loại cứng và loại mềm.

39. Rồi Thế Tôn sau bảy ngày liền khởi sự du hành ở Videha. Sau khi Thế Tôn ra đi không bao lâu, Bà-la-môn Brahmāyu mệnh chung. Một số đông Tỷ-kheo đi đến Thế Tôn, sau khi đến đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên. Ngồi xuống một bên, các Tỷ-kheo ấy bạch Thế Tôn:

- Bà-la-môn Brahmāyu đã mệnh chung. Sanh thú của vị ấy là gì, tương lai tái sanh thế nào?

- Này các Tỷ-kheo, Bà-la-môn Brahmāyu là bậc hiền triết. Vị ấy theo Pháp đúng với Chánh pháp, không có phiền nhiễu Ta với những kiện cáo về Chánh pháp (Dhammādhikaraṇaṃ). Này các Tỷ-kheo, Bà-la-môn Brahmāyu sau khi đoạn trừ năm hạ phần kiết sử, được hóa sanh, từ chỗ ấy nhập Niết-bàn, không có trở lui đời này nữa.

Thế Tôn thuyết giảng như vậy. Các Tỷ-kheo ấy hoan hỷ tín thọ lời Thế Tôn dạy.